Καλούνται όλες οι Παραγωγικές Δυνάμεις της Χώρας μας να συνεργαστούμε ώστε να υλοποιηθούν Προτάσεις μου γιά τη μακροχρόνια Οικονομική μας Ανάπτυξη. Αυτές βασίζονται στη μακρόχρονη πείρα μου στα Οικονομικά και στην Πολιτική. Εμπιστευτείτε με, ώστε να μεγαλουργήσουμε ως Πολίτες κι ως Χώρα.
Η Πρόταση γιά τη μακροχρόνια Οικονομική μας Ανάπτυξη βασίζεται στη
Στρατηγική Ανάπτυξης 10ετίας, χρησιμοποιώντας ως βάση την Ανταγωνιστικότητα,
την Παραγωγικότητα, την Εξωστρέφεια, την τόνωση των Επενδύσεων και της
Απασχόλησης. Αν και με τα Μνημόνια από το 2010 είναι ανέφικτη αυτή η Πρόταση,
εντούτοις αναφέρεται σε περίπτωση που κάποια Πολιτική κάποιας Κυβέρνησης
αποφασίσει να την πραγματοποιήσει.
Μέχρι το ξέσπασμα της Οικονομικής Κρίσης, η Ελλάδα ήταν πρώτη στην Ανάπτυξη.
Μετά την είσοδό της στη Ευρωζώνη το 2002, πέτυχε ρυθμούς Ανάπτυξης που
ξεπερνούσαν αυτούς των άλλων Ευρωπαϊκών Κρατών και των ΗΠΑ. Αλλ' αυτή της η
Ανάπτυξη προερχόταν σχεδόν αποκλειστικά από την Ιδιωτική και τη Δημόσια
Καταναλωτική Δαπάνη, που με τη σειρά της στηρίχθηκε σ' ευρέως διαθέσιμες
Πιστώσεις χαμηλού Κόστους. Το 2009, η Ελληνική Οικονομία προσγειώθηκε ανώμαλα
με Δημοσιονομικό Έλλειμμα 15% του ΑΕΠ. Την περίοδο 2008-2010 η Ελληνική
Παραγωγή Αγαθών κι Υπηρεσιών συρρικνώθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό μεγαλύτερο του
1,5%. Αυτή η Ύφεση, σε συνδυασμό με τα διαρκή Δημοσιονομικά Ελλείμματα και τα
Επίσημα Δάνεια Βοηθείας από το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και την Ε.Ε., αύξησαν το Δημόσιο
Χρέος στο 150% του ΑΕΠ το 2011. Η Κρίση κατέστησε σαφές ότι η μέχρι τότε
υπάρχουσα Ανάπτυξη υπέφερε από δομικά μειονεκτήματα: ο υπερδανεισμός κι η
υπερκατανάλωση του Δημοσίου τροφοδότησε την υπερκατανάλωση του Ιδιωτικού Τομέα,
συντηρώντας σημαντικά Ελλείμματα στην Ανταγωνιστικότητα και στην
Παραγωγικότητα. Κατά την περίοδο 2000-2008, η αυξανόμενη Ιδιωτική και Δημόσια
Καταναλωτική Δαπάνη οδήγησε σ' ένα διαρκώς διευρυνόμενο Εμπορικό Έλλειμμα,
καθώς η εγχώρια Παραγωγή δεν επαρκούσε να καλύψει τη Ζήτηση, ενώ το χαμηλό ύψος
των εγχώριων και ξένων Επενδύσεων δεν επαρκούσε γιά ν' αυξήσει την Παραγωγή στ'
απαιτούμενα επίπεδα. Οι περισσότεροι από τους Εταίρους μας στην Ευρώπη είχαν
πολύ μικρότερα Εμπορικά Ελλείμματα και κατάφεραν να επενδύουν περίπου το 20%
του ΑΕΠ τους στις εγχώριες Οικονομίες τους. Αν κι η Ελλάδα είχε γίνει πλήρες
Μέλος της Ε.Ο.Κ. από το 1981, η Οικονομία της δεν απέκτησε εξωτερικό
προσανατολισμό διότι παρουσίαζε διαρκές και μόνιμο Εμπορικό Έλλειμμα. Οι
περισσότερες από τις σχετικά μικρές Ιδιωτικές και Δημόσιες Επενδύσεις
χρηματοδοτήθηκαν κυρίως μ' εγχώρια Κεφάλαια. Οι άμεσες ξένες Επενδύσεις κάλυψαν
το 5%-6% της συνολικής Συσσώρευσης Κεφαλαίου. Το ποσοστό αυτό ισοδυναμεί με το
1/4 του Ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Η Ιδιωτική Κατανάλωση στην Ελλάδα είναι κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ
υψηλότερη από το αντίστοιχο μέγεθος των περισσότερων Ευρωπαϊκών Χωρών κι η
Ζήτηση είναι σε συντριπτικό ποσοστό εγχώρια. Ακόμη κι εξωστρεφείς Τομείς της
Οικονομίας -όπως π.χ. ο Τουρισμός- εξαρτώνταν σε μεγάλο βαθμό από την εσωτερική
Ζήτηση. Η Ελληνική Ανάπτυξη στηρίχθηκε σε χαμηλές εγχώριες Επενδύσεις και σε
υψηλή εγχώρια Ζήτηση, που χρηματοδοτήθηκε από φθηνό Δανεισμό κι έναν
υπερχρεωμένο Δημόσιο Τομέα. Η Δημόσια Δαπάνη αυξανόταν κατά 3 ποσοστιαίες
μονάδες τον χρόνο προκειμένου να καλύψει τις αυξήσεις στους Μισθούς των
Δημοσίων Υπαλλήλων και τις Συντάξεις. Ταυτοχρόνως, τα Δημόσια Έσοδα μειώθηκαν
κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες, καθώς μεγάλο μέρος των Εσόδων προερχόταν από
Έμμεσους Φόρους (π.χ., Φ.Π.Α.), όπου η Φοροδιαφυγή είναι πιό διαδεδομένη κι ο
Έλεγχος πιό δύσκολος. Ως εκ τούτου η Κυβέρνηση είχε ως εναλλακτική λύση τον
Δανεισμό στις Διεθνείς Αγορές, από τους Εταίρους της και τους Επίσημους Φορείς,
δημιουργώντας έτσι έναν από τους πιό υπερχρεωμένους Δημόσιους Τομείς στον
Κόσμο. Τα μειονεκτήματα αυτού του Μοντέλου κι οι χαμένες ευκαιρίες
Αναδιάρθρωσης της Ελληνικής Οικονομίας αντικατοπτρίζονται και στη σημερινή δομή
της. Η συνεισφορά του Τομέα των διεθνώς Εμπορεύσιμων Αγαθών κι Υπηρεσιών στο
Α.Ε.Π. είναι κατά 3-4 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη στην Ελλάδα σε σύγκριση με
τις άλλες Ευρωπαϊκές Χώρες (6-7 ποσοστιαίες μονάδες αν εξαιρεθεί η άμεση
συνεισφορά της Ναυτιλίας). Σε Τομείς, όπως η Βιομηχανία κι η Παροχή Υπηρεσιών
προς Επιχειρήσεις, το Έλλειμμα είναι ακόμη μεγαλύτερο, η συνεισφορά του Τομέα
των μη διεθνώς Εμπορεύσιμων Αγαθών κι Υπηρεσιών είναι υψηλότερη. Γιά
παράδειγμα, το Λιανεμπόριο αντιπροσωπεύει το 18% του Ελληνικού ΑΕΠ, ενώ στη
Νότια Ευρώπη το ποσοστό αυτό είναι 11%. Πέρα από την Κρίση Χρέους, η Ελλάδα
αντιμετώπιζε και πρόβλημα στην αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος. Ήδη πριν
την κρίση, το 2007, το Ελληνικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ υπολειπόταν του Ευρωπαϊκού και
των Η.Π.Α. κατά 15% και 35% αντιστοίχως (11% και 33% το 2009). Αυτή η υστέρηση
στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ οφειλόταν, κατά κύριο λόγο, στη χαμηλότερη Παραγωγικότητα
και στη χαμηλότερη Συμμετοχή του Πληθυσμού στο Εργατικό Δυναμικό σε σύγκριση με
τις άλλες Ευρωπαϊκές Χώρες.
Παρά τη σημαντική αύξησή της στην προηγούμενη 10ετία, η Παραγωγικότητα στην
Ελλάδα παρέμεινε ένα σημαντικό Δομικό Πρόβλημα. Σταθμισμένη με βάση την
Αγοραστική Δύναμη, η Ελληνική Παραγωγικότητα ανέρχεται σε $35 ανά δεδουλευμένη
ώρα, σε σύγκριση με $49 στην Ε.Ε.-15, $42 στη Νότια Ευρώπη και $55 στην
Κεντρική Ευρώπη. Όταν συγκρίνονται η Ελλάδα και διάφορες Χώρες της Ευρώπης με
τις Η.Π.Α., παρατηρείται ότι το έλλειμμα Παραγωγικότητας στην Ελλάδα είναι
μεγαλύτερο της διαφοράς στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Η υπόλοιπη διαφορά εξηγείται από
τα χαμηλότερα ποσοστά Απασχόλησης, η οποία αντισταθμίζεται από τις υψηλότερες
ώρες Εργασίας ανά εργαζόμενο στην Ελλάδα. Το έλλειμμα Παραγωγικότητας δεν
οφείλεται στη Δομή της Οικονομίας μας, αποτελεί ενδημικό πρόβλημα των Κλάδων
καθαυτών, επηρεάζοντας συνολικά την Οικονομία μας. Η επίδραση της διαφορετικής
σύνθεσης του Παραγωγικού Αποτελέσματος από τους επιμέρους Κλάδους ερμηνεύει το
15% της διαφοράς Παραγωγικότητας με τις Η.Π.Α. Σε σύγκριση με την Ευρώπη, το
Ελληνικό έλλειμμα Συμμετοχής στην Απασχόληση είναι πιό έντονο στους Νέους και
στις Γυναίκες. Ενώ η Ανεργία των δύο αυτών Ομάδων κυμαινόταν προ Κρίσης στα
Ευρωπαϊκά επίπεδα, το Έλλειμμα Συμμετοχής τους έφτανε το 69% γιά τους Νέους και
το 38% γιά τις Γυναίκες. Ο συνδυασμός της χαμηλής Συμμετοχής (της περιορισμένης
Βάσης Απασχόλησης) και των πολλών ωρών Εργασίας ανά Απασχολούμενο οδηγεί στο
συμπέρασμα πως ένα μικρό ποσοστό του Εργατικού Δυναμικού δουλεύει πιό σκληρά
και γιά περισσότερες ώρες απ’ ότι οι Ευρωπαίοι Συνάδελφοί του γιά να συντηρηθεί
ένα μη αποδοτικό Παραγωγικό Σύστημα. Υπάρχει μία σημαντική διαφορά ανάμεσα στο
έλλειμμα Παραγωγικότητας και το έλλειμμα Συμμετοχής στην Απασχόληση: η χαμηλή
Παραγωγικότητα είναι ένα Πρωτογενές, δομικό εμπόδιο στη αύξηση του κατά κεφαλήν
ΑΕΠ που πρέπει και μπορεί να διορθωθεί με τη λήψη άμεσων Μέτρων, το έλλειμμα Συμμετοχής
είναι σύμπτωμα της Ανελαστικότητας στην Αγορά Εργασίας και των μακροχρόνιων
στρεβλώσεων που τεχνητά εμποδίζουν τη νέα Απασχόληση σε πολλά Επαγγέλματα και
τον βαθμό Κινητικότητας στην Απασχόληση, ειδικά στον Δημόσιο Τομέα. Με δεδομένη
την υπερεπάρκεια στην Προσφορά Εργατικού Δυναμικού, το πρόβλημα της Συμμετοχής
θ' αντιμετωπιστεί αν δημιουργηθούν νέες Θέσεις Εργασίας στην Οικονομία. Αυτό το
γεγονός επιβεβαιώνει την πρωταρχική ανάγκη ν' αυξηθεί άμεσα και σημαντικά η
Ανταγωνιστικότητα. Αυτή η αύξηση δεν μπορεί να προέλθει από την Καταναλωτική
και δανειακά Επιχορηγούμενη Ανάπτυξη του Τομέα των μη διεθνώς Εμπορεύσιμων
Αγαθών & Υπηρεσιών, αλλά από τις Επενδύσεις και τη σημαντική μετατόπιση της
Παραγωγής και της Απασχόλησης προς τον Τομέα των διεθνώς Εμπορεύσιμων Αγαθών
& Υπηρεσιών. Η Οικονομία πρέπει να δημιουργήσει νέες Θέσεις Εργασίας σε
αυτόν τον Τομέα τουλάχιστον με τον ίδιο ρυθμό με τον οποίο η μείωση της
Ιδιωτικής και Δημόσιας Κατανάλωσης συρρικνώνει την Παραγωγή και την Απασχόληση
σε μη διεθνώς Εμπορεύσιμους Κλάδους, που στηρίζονται στην
Κατανάλωση.
Γιά να εκπληρωθεί η Πρόταση γιά τη μακροχρόνια Οικονομική μας Ανάπτυξη,
αναλύονται η δομή κι οι προοπτικές Ανάπτυξης βασικών Τομέων της Οικονομίας,
Δομικοί Παράγοντες, προβλήματα κι ευκαιρίες στην Οικονομία μας συνολικά. Η
Πρόταση επικεντρώνεται στους μεγαλύτερους Κλάδους Παραγωγής -σε όρους
Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας- και σε δυναμικούς Υποκλάδους (Αναδυόμενοι),
που συλλογικά έχουν τη δυνατότητα να συνεισφέρουν καθοριστικά στην αναπτυξιακή
προσπάθεια της Χώρας, βεβαίως υπάρχουν πρόσθετες ευκαιρίες Ανάπτυξης σε
επιπλέον Κλάδους ή Υποκλάδους κατά περίπτωση. Είναι ένα Σχέδιο Ανάπτυξης της
Ελλάδας γιά μία 10ετία με Προδιαγραφές γιά την επανεκκίνηση της Ανάπτυξης πάνω
σ' εξειδικευμένες Κλαδικές κι οριζόντιες Δράσεις, που αφορούν το Κράτος και την
Ιδιωτική Πρωτοβουλία.
Ήδη από το 2007-8 η Ελλάδα εισήλθε σε φάση βαθιάς Ύφεσης. Από τότε, μέχρι
σήμερα, 2017, οι Ιδιωτικές και Δημόσιες Επενδύσεις περιορίστηκαν σημαντικά. Το
Δημόσιο Χρέος, ως ποσοστό του ΑΕΠ, διογκώθηκε σημαντικά και το Κράτος επαφίεται
σ' έκτακτες Δανειακές Εισφορές από Επίσημους Φορείς γιά να χρηματοδοτήσει τις
Κοινωνικές Δαπάνες, τους Μισθούς και το Δημοσιονομικό Έλλειμμα. Επιπλέον, η
Χώρα αντιμετωπίζει προκλήσεις ως προς την Ανταγωνιστικότητά της και την
προοπτική Απασχόλησης του Ανθρώπινου Δυναμικού της. Υπολείπεται των Ευρωπαίων
Εταίρων μας σε κρίσιμα μεγέθη, όπως: οι άμεσες ξένες Επενδύσεις, η
Παραγωγικότητα Εργασίας κι ο βαθμός συμμετοχής του Πληθυσμού στο Εργατικό
Δυναμικό. Η Ελληνική Οικονομία δεν προσφέρει Ευκαιρίες Απασχόλησης και πάσχει
από χαμηλό ποσοστό Κινητικότητας του Εργατικού Δυναμικού, που δυσχεραίνει την
εύρεση Εργασίας στους νεοεισερχόμενους στην Αγορά. Με την πάροδο του χρόνου η
Ύφεση μετατράπηκε ραγδαία σε Κρίση Απασχόλησης.
Μία σειρά αλληλοεξαρτώμενων Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Παραγόντων
έχει συντελέσει στη χαμηλή Ανταγωνιστικότητα, στην υστέρηση των ξένων
Επενδύσεων και στο Πρόβλημα της Απασχόλησης στην Ελλάδα. Η Ελληνική Οικονομία
έχει αναπτυχθεί βάσει μίας Δομής Ζήτησης που δεν είναι βιώσιμη και χρόνιες
συνθήκες που δεν ευνοούν την Επιχειρηματικότητα. Ο Προγραμματισμός κι η
υλοποίηση των Επενδύσεων αντιμετωπίζουν σοβαρά εμπόδια που αυξάνουν το Κόστος.
Η Ελληνική Αγορά είναι μιά από τις πλέον Υπερρυθμιζόμενες στην Ευρώπη, με
Γραφειοκρατία που επηρεάζει ευρέως τις Επενδύσεις, από την Επιχειρηματική
Εκμετάλλευση της γης μέχρι τον Ανταγωνισμό μέσα στα πολλά ελεγχόμενα (Κλειστά)
Επαγγέλματα. Στα Δικαστήρια καθυστερεί ένας μεγάλος αριθμός Επενδυτικών
Σχεδίων, με αποτέλεσμα να χάνονται Διεθνή Επενδυτικά Κεφάλαια, τα οποία η
Οικονομία μας έχει απόλυτη ανάγκη. Το περίπλοκο Διοικητικό και Φορολογικό μας
Σύστημα δημιουργεί νομικά, γραφειοκρατικά και διαδικαστικά Αντικίνητρα στην
προσπάθεια ίδρυσης ή κι επέκτασης των Επιχειρήσεων, ενώ αδυνατεί να εισπράξει
ετήσια Φοροδιαφυγή 15-20 δις ευρώ, ποσό που θα επαρκούσε γιά να καλύψει το
Δημοσιονομικό Έλλειμμα. Το αποτέλεσμα είναι ότι η Ελλάδα αδυνατεί να
προσελκύσει τα Επενδυτικά Κεφάλαια που χρειάζεται γιά να ιδρυθούν νέες
Επιχειρήσεις και να δημιουργηθούν νέες Θέσεις Εργασίας, οι άμεσες ξένες
Επενδύσεις ως ποσοστό επί του ΑΕΠ αποτελούν ένα μικρό ποσοστό αυτών που
εισρέουν στην Ιταλία και στην Ισπανία, δυό από τις Ανταγωνιστικές Αγορές στην
περιοχή της Μεσογείου. Σε συνδυασμό με το αρνητικό Επιχειρηματικό Περιβάλλον,
με αυτήν την υστέρηση η Ελλάδα δεν μπορεί να δημιουργήσει Μόνιμες Θέσεις
Εργασίας στους Παραγωγικούς Τομείς της Πραγματικής Οικονομίας κι έτσι καλύπτει
με Εισαγωγές πολλές από τις Ανάγκες της. Η Ελληνική Παραγωγικότητα υπολείπεται
της Ευρωπαϊκής σε όλους τους Τομείς. Ένας από τους λόγους είναι η συγκριτική
έλλειψη Επιχειρήσεων μεγάλου μεγέθους, οι οποίες μεγιστοποιούν την
Παραγωγικότητα μέσω Οικονομιών Κλίμακας και Φάσματος (π.χ. μέσω Εξειδίκευσης,
Επενδύσεων, Καινοτομίας κ.λ.π.).
Η Κρίση Χρέους οδήγησε στην υιοθέτηση πολλών Μέτρων Λιτότητας αξίας πολλών
δις ευρώ γιά την αντιμετώπιση των Δημοσιονομικών Ελλειμμάτων. Όμως, χρειάζεται,
με τη Δημοσιονομική Προσαρμογή, να επιτευχθεί Οικονομική Ανάπτυξη. Η εφαρμογή
του Δημοσιονομικού Προγράμματος πρέπει να συνοδευτεί από τον Σχεδιασμό και την
εφαρμογή μίας μακροπρόθεσμης και βιώσιμης Ανάπτυξης της Ελλάδας: προτείνεται η
υιοθέτηση μίας Πρότασης γιά τη μακροχρόνια Οικονομική μας Ανάπτυξη μ' ένα νέο Σχέδιο
Ανάπτυξης της Ελλάδας, που μπορεί να δημιουργήσει €49 δις σ' ετήσια Ακαθάριστη
Προστιθέμενη Αξία1 (€55 δις σε όρους ΑΕΠ) και 520.000 νέες Θέσεις Εργασίας
εντός 10 ετών σε μεγάλους Κλάδους και σε Αναδυόμενους Υποκλάδους της
Οικονομίας. Διότι, ακόμη κι αν η υπόλοιπη Οικονομία αναπτύσσεται με ένα μέτριο
μέσο ετήσιο ρυθμό 1,5%, ο συνολικός ρυθμός Ανάπτυξης θα διπλασιαστεί στο 3%
στην επόμενη 10ετία.
Γιά τη μακροχρόνια Οικονομική μας Ανάπτυξη προτείνεται η υιοθέτηση μίας
σειράς Προτεραιοτήτων που αφορούν το σύνολο της Οικονομίας, με συγκεκριμένες
Δράσεις που μπορούν ν' αναληφθούν στο επίπεδο Κύριων Κλάδων κι Αναδυόμενων
Υποκλάδων της Οικονομίας μας. Η ενεργή κι αποτελεσματική Συμμετοχή του
Ιδιωτικού και του Δημόσιου Τομέα είναι απαραίτητη γιά την υλοποίηση αυτών των
Δράσεων. Βασική Πρόταση είναι η άμεση εφαρμογή μίας συστηματικής και καθολικής
προσπάθειας που καλύπτει το σύνολο της Οικονομίας μας κι αποβλέπει στην
υλοποίηση Προγράμματος Μεταρρυθμίσεων, στην Απελευθέρωση της Οικονομίας, στην
ενίσχυση των Επενδύσεων και της Ανάπτυξης και της Εξωστρέφειας. Αυτό θα
επιτευχθεί με Μεταρρυθμίσεις, ώστε να επιταχυνθεί η έγκριση της Επένδυσης και
θα περιοριστεί η Γραφειοκρατία, η Απελευθέρωση των Αγορών κι η επιτάχυνση της
εκδίκασης Υποθέσεων σχετικών μ' Επενδυτικά Σχέδια που εκκρεμούν στα Δικαστήρια.
Προτεραιότητα αποτελεί η εισαγωγή στον Δημόσιο Τομέα Τεχνογνωσίας κι
εξειδικευμένων Ανθρωπίνων Πόρων από τον Ιδιωτικό Τομέα, η δημιουργία ευκαιριών
Απασχόλησης γιά όλους κι η καταπολέμηση της Αδιαφάνειας και της Φοροδιαφυγής
μέσω προηγμένων Μεθόδων Διάγνωσης κι Είσπραξης Οφειλών. Η ίδρυση ενός Θεσμικού
Οργάνου Οικονομικής Ανάπτυξης & Μεταρρύθμισης, που θα αναφέρεται απευθείας
στον Πρωθυπουργό και θ' αναλαμβάνει τον συντονισμό και την παρακολούθηση των
Αναπτυξιακών Δράσεων και Μεταρρυθμίσεων σε όλα τα μέτωπα, αξιοποιώντας την
Τεχνογνωσία της Επιχειρηματικής και της Ακαδημαϊκής Κοινότητας. Ο
Επιχειρηματικός Κόσμος να επιδιώξει τη δημιουργία μεγαλύτερων Μονάδων μέσω
Εξαγορών και Συγχωνεύσεων και την υιοθέτηση πιό αποδοτικών Μεθόδων Παραγωγής,
να γίνει πιό ενεργός στην έγκαιρη Προώθηση Επώνυμων Ελληνικών Αγαθών &
Υπηρεσιών στις Αγορές του εξωτερικού. Μερικά σχετικά παραδείγματα είναι η
στρατηγική στροφή του Τουρισμού προς μεγαλύτερες κι ανεκμετάλλευτες μέχρι
σήμερα Αγορές, η προσέλκυση Τουρισμού Υψηλής Εισοδηματικής Κατηγορίας κι η
ενθάρρυνση των Επενδύσεων σε μεγάλες Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής
Ανάπτυξης (ΠΟΤΑ), σε υψηλού επιπέδου Παραθεριστικές Κατοικίες, σε μαρίνες και
σε σημεία ελλιμενισμού κρουαζιερόπλοιων. Η Αγροτική Παραγωγή κι η Μεταποίηση
Τροφίμων να προσανατολιστούν προς τις Αγορές του εξωτερικού, όπου συγκεκριμένα
Προϊόντα Υψηλής Ποιότητας, όπως το ελαιόλαδο, επιλεγμένα φρούτα και λαχανικά
και διάφορα γαλακτοκομικά προϊόντα, έχουν τη δυνατότητα να επιτύχουν Οικονομίες
κλίμακας με διεθνή Ανταγωνιστικότητα. Στον Τομέα της Ενέργειας υπάρχουν
σημαντικά περιθώρια γιά πιό αποδοτική ενεργειακή χρήση των υπαρχόντων και νέων
Εμπορικών Ακινήτων και Κατοικιών: αυτό θα είχε ευνοϊκά παράπλευρα αποτελέσματα
στις Κατασκευές, στην Ανάπτυξη της Αγοράς Ακίνητης Περιουσίας και στις
Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες, θα δημιουργήσει περιθώρια γιά Εξαγωγές και θα
προσελκύσει άμεσες ξένες Επενδύσεις. Σε πολλά υποσχόμενους Αναδυόμενους
Κλάδους, όπως η Ιχθυοκαλλιέργεια και τα γενόσημα φάρμακα, να προχωρήσει η
σταδιακή Απελευθέρωση των Αγορών, με Στόχο την Ανάπτυξη, ιδιαιτέρως σε Τομείς
όπου υπάρχουν η Τεχνογνωσία ή κι η δυνατότητα να δημιουργηθούν μεγαλύτερες
Παραγωγικές Μονάδες. Ευρύτερα, αυτός ο Στρατηγικός Αναπροσανατολισμός της
Οικονομίας μας θα οδηγήσει σε μία πιό υγιή δομή της συνολικής Ζήτησης, με σαφή
Οφέλη γιά τον Πρωτογενή Τομέα, την ενθάρρυνση των Επενδύσεων και τη δημιουργία
νέων Θέσεων Εργασίας στη Μεταποίηση και στη Βιομηχανία μας: ο Τομέας της
Βιομηχανίας περιλαμβάνει έναν μεγάλο αριθμό σύγχρονων, οργανωμένων και διεθνώς
ανταγωνιστικών Ελληνικών Επιχειρήσεων μ' Εξαγωγική Δραστηριότητα. Η Βιομηχανία
είναι ο Τομέας που θα συνεισφέρει τα μέγιστα σε Φόρους κι Εισφορές. Η
Απελευθέρωσή της από περιττά εμπόδια, σε συνδυασμό με την ευρύτερη δημιουργία
ενός φιλικού και σταθερού Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος, αποτελεί τη βασική
προϋπόθεση γιά να βελτιωθεί η δυνατότητά της ν' αναπτυχθεί και να συνεισφέρει
ακόμη περισσότερο στην Ανάπτυξη και την Απασχόληση άλλων Κλάδων. Αυτές οι
Δράσεις αποτελούν κρίσιμα βήματα σε μία πορεία που θα οδηγήσει τη Χώρα μας
σταδιακά, από την Ύφεση και τη Λιτότητα, σε μία βιώσιμη Οικονομική Ανάπτυξη. Οι
βασικές Παθογένειες της Οικονομίας μας είναι: α) η Δομή της Οικονομίας μας
αποθαρρύνει τις Επενδύσεις και τη δημιουργία Οικονομιών κλίμακας, β) ο
Ευρύτερος Δημόσιος Τομέας είναι μη αποδοτικός, γ) η Δομή κι οι Όροι της Αγοράς
Εργασίας περιορίζουν την ευελιξία και την κινητικότητα του Εργατικού Δυναμικού,
δ) το Νομικό και το Δικαστικό Σύστημα είναι δύσβατο κι αποθαρρύνει τις
Επενδύσεις & ε) η Παραοικονομία είναι πολύ εκτεταμένη.
Όπως σε πολλές Μεσογειακές Χώρες μ' έντονη την παρουσία Οικογενειακών
Επιχειρήσεων, έτσι και στην Ελλάδα οι Μικρές και οι πολύ μικρές Επιχειρήσεις
αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της Οικονομίας μας. Ενδεικτικά, στη Μεταποίηση, πάνω
από το 30% των Εργαζομένων απασχολείται σ' Επιχειρήσεις μ' 9 ή λιγότερους
Εργαζόμενους. Ακόμα και στην Ιταλία, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 15%, ενώ στη
Γερμανία είναι 5%. Κατά κανόνα, αυτές οι Μικρές Επιχειρήσεις λειτουργούν σ' επίπεδα
Παραγωγικότητας που είναι χαμηλότερα κατά 40%, σε σύγκριση με την
Παραγωγικότητα σε Μονάδες άνω των 250 Υπαλλήλων. Παράλληλα με τον μεγάλο αριθμό
πολύ μικρών Επιχειρήσεων και τα μεγάλα ποσοστά Αυτοαπασχολούμενων, παρατηρείται
σχετική Υστέρηση στην Ανάπτυξη Μεγάλων Μονάδων και στην επίτευξη Οικονομιών
Κλίμακας. Αυτή η Υστέρηση οφείλεται στην ύπαρξη πολλών Αντικινήτρων που
περιλαμβάνουν Υπερρυθμιζόμενους Τομείς Οικονομικής Δραστηριότητας (παράμετροι,
όπως το επίπεδο Ανταγωνισμού, ο αριθμός των Συμμετεχόντων κι οι περιορισμοί
στην είσοδο Νεοεισερχομένων ελέγχονται νομοθετικά), Πολυνομία και Γραφειοκρατία
που καθυστερούν τις Επενδύσεις κι ένα Φορολογικό κι Εργατικό Νομικό Πλαίσιο που
δεν ευνοεί την κλίμακα. Η Ελλάδα είναι μιά από τις Χώρες με τη μεγαλύτερη
Υπερρύθμιση στις Αγορές Αγαθών & Υπηρεσιών. Έχει αποδειχθεί διεθνώς ότι οι
μεγάλοι βαθμοί Ρύθμισης προκαλούν αναπόφευκτα χαμηλότερη Παραγωγικότητα.
Σε σχέση με το μέγεθος της Χώρας μας και της Οικονομίας της, ο Δημόσιος
Τομέας είναι ένας από τους μεγαλύτερους και πιό δαπανηρούς στην Ευρώπη.
Υπολείπεται σε μέγεθος Κρατών στο Βορρά της Ευρώπης, που αναγνωρίζεται ότι
προσφέρουν πολύ καλύτερη Ποιότητα Κοινωνικών Υπηρεσιών κι άλλων Αγαθών Κοινής
Ωφέλειας: η Ελλάδα κατατάσσεται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα αναφορικά με την
Ποιότητα των προσφερόμενων Δημοσίων Αγαθών & Υπηρεσιών. Αυτή η χαμηλή
Ποιότητα, σε συνδυασμό με την υψηλή Δημόσια Δαπάνη, καταδεικνύει την τεράστια
αναποτελεσματικότητα του Ελληνικού Δημόσιου Τομέα. Ο Δημόσιος Τομέας μας πάσχει
κι από τον κατακερματισμό και την επικάλυψη Αρμοδιοτήτων μεταξύ Οργανισμών κι
Υπουργείων, δημιουργώντας επιπλέον βάρη και καθυστερήσεις στις Επιχειρηματικές
Δραστηριότητες, με συνεπακόλουθη ενίσχυση της Παραοικονομίας. Το μεγάλο μέγεθος
κι η χαμηλή αποτελεσματικότητα προστίθενται στον κατάλογο των στρεβλώσεων που ο
επιβάλλει στην Οικονομία Δημόσιος Τομέας. Πέρα από τον Στενό Δημόσιο Τομέα,
υπάρχει ένα πλήθος Μεσαίων και Μεγάλων Επιχειρήσεων κι Οργανισμών που
ελέγχονται άμεσα ή έμμεσα από το Κράτος, ακόμη κι αν επίσημα κατατάσσονται στον
Ιδιωτικό Τομέα και παρουσιάζουν τις ίδιες δομικές στρεβλώσεις στη χρήση των
Πόρων τους. Η έλλειψη Μηχανισμού Ελέγχου στη Δημόσια Δαπάνη,
συμπεριλαμβανόμενων και των Δημόσιων Προμηθειών, δημιουργεί στρεβλώσεις στους
Όρους Ανταγωνισμού στον Ιδιωτικό Τομέα: η εμπορική λειτουργία πολλών
Επιχειρήσεων του Ιδιωτικού Τομέα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το Κράτος. Αυτό
το γεγονός καταδεικνύει τη ζωτική ανάγκη να μειωθεί η εξάρτηση της Οικονομίας
μας από τον Δημόσιο Τομέα και να βελτιωθεί σημαντικά η αποδοτικότητά του. Η
Ελλάδα δεν εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες που της προσφέρει το Εργατικό της
Δυναμικό αν κι υπήρξαν ορισμένες προσαρμογές προς την κατεύθυνση των Ευρωπαϊκών
Προτύπων, διότι οι Εργοδότες εξακολουθούν ν' αντιμετωπίζουν Αντικίνητρα στις Προσλήψεις,
κυρίως λόγω του δύσκαμπτου νομικού πλαισίου, αλλά και που εκμεταλλεύονται
αγρίως τους Εργαζόμενούς τους. Επιπλέον, οι απόφοιτοι των Ελληνικών Α.Ε.Ι. και
Τ.Ε.Ι. δεν βρίσκουν εύκολα Εργασία, πρόβλημα που οφείλεται και στο μεγάλο χάσμα
ανάμεσα στ' Ανώτατα και στ' Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και τον
Επιχειρηματικό Κόσμο κι αντανακλά τη χαμηλή Συμμετοχή του Πληθυσμού στο
Εργατικό Δυναμικό, εξαιτίας αυτών των
στρεβλώσεων.
Η Επιχειρηματική Δράση στην Ελλάδα εμποδίζεται κι από ένα δύσβατο Σύστημα
Απονομής Δικαιοσύνης με μεγάλο αριθμό Νόμων, που είναι συχνά διφορούμενοι,
παρωχημένοι ή κι αλληλοαναιρούμενοι (π.χ. στην Περιβαλλοντική Νομοθεσία), με
πολλαπλές επικαλύψεις και συχνές Αναθεωρήσεις (π.χ. στον τομέα της Φορολογίας).
Η επακόλουθη πολυπλοκότητα δημιουργεί μιά ανελαστική, μη παραγωγική, Δημόσια
Διοίκηση, που προκαλεί καθυστερήσεις, σύγχυση και τριβές μεταξύ Δημοσίου κ'
Ιδιωτικού Τομέα. Γι’ αυτούς τους λόγους, το Δικαστικό Σύστημα είναι
υπερφορτωμένο με Υποθέσεις προς εκδίκαση και πάσχει από έλλειψη Διαδικασιών κι
Εξειδικευμένων Πόρων, ώστε ν' αντιμετωπίσουν τη συμφόρηση. Ενδεικτικά, στο
Συμβούλιο της Επικρατείας υποβάλλονται κάθε χρόνο 8-9.000 νέες Υποθέσεις, από
τις οποίες εκδικάζονται περίπου οι 3.000. Εκκρεμοδικεί έτσι ένας όγκος
Υποθέσεων που εκτιμάται πως θ' απαιτηθούν 2-6 χρόνια γιά να εκδικαστούν.
Ταυτόχρονα, δεν υπάρχουν κριτήρια με βάση τα οποία θα μπορούσαν να ιεραρχηθούν
οι Υποθέσεις ούτε κι Οργανωτικοί Πόροι γιά να καλύψουν τις πολλές διαδικαστικές
απαιτήσεις. Η συσσώρευση Υποθέσεων παρατηρείται και στα Κατώτερα Διοικητικά
Δικαστήρια, όπου είναι ένα συχνό φαινόμενο η έλλειψη Δικαστικών Λειτουργών και
Διοικητικού Προσωπικού.
Η Παραοικονομία στην Ελλάδα ανέρχεται στο 30% της συνολικής Οικονομικής
Δραστηριότητας. Αυτό συνεπάγεται μία πολύ σημαντική σ' έκταση Φοροδιαφυγή. Η
δομική αδυναμία, στο να εισπραχθούν οι Φόροι, οφείλεται κυρίως στην έλλειψη
προηγμένων διαδικασιών και Μεθοδολογίας γιά τον προσδιορισμό και την ανίχνευση
της Φοροδιαφυγής, την Κατηγοριοποίηση των διαφορετικών Υποθέσεων, τις τακτικές
Παρέμβασης και τις Μεθόδους Είσπραξης. Επικρατεί μεγάλο χάσμα σε σύγκριση με
τις διεθνείς πρακτικές σε όλες τις πτυχές του Φορολογικού Συστήματος: ιδιαίτερα
εμφανείς είναι οι ελλείψεις στην αυτοματοποιημένη επισήμανση περιπτώσεων
Δυνητικής Φοροδιαφυγής (βασισμένη σε προηγμένα στατιστικά εργαλεία κι
ηλεκτρονικές υποδομές), η ικανότητα να ελέγχεται γρήγορα κι αποτελεσματικά ένας
μεγάλος αριθμός Υποθέσεων κι η στρατηγική και τακτική ενορχήστρωση Παρεμβατικών
Μεθόδων προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η Είσπραξη Οφειλών και Προστίμων. Πέρα
από την Τακτική Φοροδιαφυγή, υπάρχει κι η Μαύρη Αγορά Εργασίας, όπου δεν
εισπράττεται Φόρος Εισοδήματος και δεν αποδίδονται Εργατικές Εισφορές.
Ταυτοχρόνως, υπάρχουν Τομείς, όπως οι παράνομες Εισαγωγές και τα Τυχερά
Παιχνίδια, όπου ένα σημαντικό μέρος των Συναλλαγών πραγματοποιείται εκτός της
Επίσημης Οικονομίας.
Το λανθασμένο Μοντέλο Ανάπτυξης θ 'αντικατασταθεί από μία δραστικά
διαφορετική Δομή Ανάπτυξης και νέους Στόχους. Πλέον, δεν μπορεί να στηριχθεί η
Ανάπτυξη αποκλειστικά στην Κατανάλωση. Δεν υπάρχουν επαρκώς φτηνά Δανειακά
Κεφάλαια γιά να τη χρηματοδοτήσουν. Γιά να πετύχει τους νέους της Στόχους η
Χώρα οφείλει να υλοποιήσει ριζικές αλλαγές στην Ανάπτυξή της: 1. Το Εθνικό
Οικονομικό Μοντέλο να γίνει πολύ πιό εξωστρεφές, μ' έμφαση στις Αγορές του
εξωτερικού, γιά να εξάγει Αγαθά & Υπηρεσίες και να εισάγει Επενδυτικά
Κεφάλαια. Διεθνώς Εμπορεύσιμοι Τομείς, όπως ο Τουρισμός κι η Βιομηχανία μας ν' απορροφήσουν
το μεγαλύτερο μέρος των Διαθεσίμων Πόρων, γιά ν' αποκτήσουν Οικονομίες
Κλίμακας, Τεχνογνωσία κι Ανταγωνιστικότητα σε διεθνές επίπεδο. 2. Η
Χρηματοδότηση της Οικονομίας να περάσει από το Δημόσιο Χρέος στα Ιδιωτικά και
Μετοχικά Κεφάλαια, αυτό απαιτεί ένα πολύ υψηλότερο επίπεδο εγχώριων και ξένων
Επενδύσεων. Η Ελλάδα να δημιουργήσει ένα Περιβάλλον που να είναι φιλικό προς
την Επιχειρηματικότητα και να προσελκύει εγχώριες και ξένες Επενδύσεις, ώστε να
δημιουργεί νέες Θέσεις Εργασίας και Ρυθμούς Ανάπτυξης που θα επιτρέψουν στη
Χώρα να μειώσει τα επίπεδα Χρέους. 3. Η Παραγωγικότητα κι η Αποδοτικότητα του
Δημόσιου και του Ιδιωτικού Τομέα να βελτιωθούν. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με
την κατάργηση περιττών Δημόσιων Οργανισμών, που δεν προσφέρουν στο Κοινωνικό
Σύνολο και την ουσιαστική βελτίωση της Αποδοτικότητας του Δημόσιου Τομέα. Ο
Ιδιωτικός Τομέας να ενεργοποιηθεί γιά την αξιοποίηση Επιχειρηματικών κι
Επενδυτικών Ευκαιριών που θα ενισχύσουν την Εξωστρέφεια και την
Ανταγωνιστικότητα της Χώρας μας: να στραφεί στη δημιουργία μεγαλύτερων Μονάδων
και σε Δραστηριότητες Παραγωγής κι Εμπορίου που αξιοποιούν καλύτερα τα
Επενδυτικά Κεφάλαια, την Τεχνολογία και το Εργατικό Δυναμικό. Η περαιτέρω
Μεταρρύθμιση της Αγοράς Εργασίας θα συνεισφέρει και στη βελτίωση της Παραγωγικότητας.
4. Η Κοινωνία μας χρειάζεται ένα νέο Φορολογικό Ήθος και μία Συμμόρφωση στους
Φορολογικούς Νόμους. Ένα καλό σημείο εκκίνησης είναι η αποτελεσματική Δίωξη της
Φοροδιαφυγής και η κατάργηση των διαφόρων Απαλλαγών, που την ενθαρρύνουν. Να
καταπολεμηθεί η Διαφθορά στον Δημόσιο Τομέα, περιορίζοντας την Πολυνομία και
ελαχιστοποιώντας τις Συναλλαγές μεταξύ του Ιδιωτικού Τομέα και των Δημόσιων
Οργανισμών, σε ό,τι αφορά την Είσπραξη Φόρων κι άλλους Τομείς που σχετίζονται
με την Επιχειρηματική κι Επενδυτική Δραστηριότητα. & 5. Η Χώρα μας
χρειάζεται μία νέα Αντίληψη Εργασίας: οι Έλληνες να ενθαρρύνονται να εργαστούν
στον Ιδιωτικό Τομέα, να υπάρχει Αξιοκρατία στην Εργασία, ιδιαιτέρως στον
Δημόσιο Τομέα και να επιβραβεύονται η Ατομική Προσπάθεια κι η Ικανότητα.
Αυτή η Πρόταση γιά τη μακροχρόνια Οικονομική μας Ανάπτυξη με το Σχέδιο
Ανάπτυξης της Ελλάδας θα πετύχει ορισμένους Ποσοτικούς Στόχους που θ'
αντανακλούν τη βελτίωση της Οικονομίας, επιφέροντας σημαντική μείωση της
συνολικής Κατανάλωσης ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, αύξηση των Εξαγωγών και σημαντικά
υψηλότερες Επενδύσεις. Επιπλέον, θα θέσει ορισμένους Στόχους, η επίτευξη των
οποίων είναι κρίσιμη γιά την υγεία της Οικονομίας, όπως η μείωση της
Φοροδιαφυγής. Γιά την Ελλάδα, η επίτευξη αυτών των Στόχων ισοδυναμεί με τη
σύγκλιση προς τ' αντίστοιχα μέσα Ευρωπαϊκά επίπεδα. Γιά τα επόμενα χρόνια, σε
ορισμένους Τομείς -όπως οι άμεσες ξένες Επενδύσεις ή η αύξηση της Παραγωγής
Διεθνώς Εμπορεύσιμων Αγαθών-, να ξεπεράσει η Ελλάδα κατά πολύ τα Ευρωπαϊκά
επίπεδα, ώστε να επαναφέρει την Οικονομία σε Μακροχρόνια Βιώσιμη Ανάπτυξη. Λόγω
της Ύφεσης και της προσπάθειας των Νοικοκυριών να περιορίσουν τα Χρέη τους,
μειώνεται η Ιδιωτική Κατανάλωση. Η Ελλάδα πρέπει ν' αυξήσει δραστικά την εισροή
ξένων Κεφαλαίων, σ' επίπεδα πάνω από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Το λανθασμένο Μοντέλο Ανάπτυξης θ 'αντικατασταθεί από μία δραστικά
διαφορετική Δομή Ανάπτυξης και νέους Στόχους. Πλέον, δεν μπορεί να στηριχθεί η
Ανάπτυξη αποκλειστικά στην Κατανάλωση. Δεν υπάρχουν επαρκώς φτηνά Δανειακά
Κεφάλαια γιά να τη χρηματοδοτήσουν. Γιά να πετύχει τους νέους της Στόχους η
Χώρα οφείλει να υλοποιήσει ριζικές αλλαγές στην Ανάπτυξή της: 1. Το Εθνικό
Οικονομικό Μοντέλο να γίνει πολύ πιό εξωστρεφές, μ' έμφαση στις Αγορές του
εξωτερικού, γιά να εξάγει Αγαθά & Υπηρεσίες και να εισάγει Επενδυτικά
Κεφάλαια. Διεθνώς Εμπορεύσιμοι Τομείς, όπως ο Τουρισμός κι η Βιομηχανία μας ν'
απορροφήσουν το μεγαλύτερο μέρος των Διαθεσίμων Πόρων, γιά ν' αποκτήσουν
Οικονομίες Κλίμακας, Τεχνογνωσία κι Ανταγωνιστικότητα σε διεθνές επίπεδο. 2. Η
Χρηματοδότηση της Οικονομίας να περάσει από το Δημόσιο Χρέος στα Ιδιωτικά και
Μετοχικά Κεφάλαια, αυτό απαιτεί ένα πολύ υψηλότερο επίπεδο εγχώριων και ξένων
Επενδύσεων. Η Ελλάδα να δημιουργήσει ένα Περιβάλλον που να είναι φιλικό προς
την Επιχειρηματικότητα και να προσελκύει εγχώριες και ξένες Επενδύσεις, ώστε να
δημιουργεί νέες Θέσεις Εργασίας και Ρυθμούς Ανάπτυξης που θα επιτρέψουν στη
Χώρα να μειώσει τα επίπεδα Χρέους. 3. Η Παραγωγικότητα κι η Αποδοτικότητα του
Δημόσιου και του Ιδιωτικού Τομέα να βελτιωθούν. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με
την κατάργηση περιττών Δημόσιων Οργανισμών, που δεν προσφέρουν στο Κοινωνικό
Σύνολο και την ουσιαστική βελτίωση της Αποδοτικότητας του Δημόσιου Τομέα. Ο
Ιδιωτικός Τομέας να ενεργοποιηθεί γιά την αξιοποίηση Επιχειρηματικών κι
Επενδυτικών Ευκαιριών που θα ενισχύσουν την Εξωστρέφεια και την
Ανταγωνιστικότητα της Χώρας μας: να στραφεί στη δημιουργία μεγαλύτερων Μονάδων
και σε Δραστηριότητες Παραγωγής κι Εμπορίου που αξιοποιούν καλύτερα τα
Επενδυτικά Κεφάλαια, την Τεχνολογία και το Εργατικό Δυναμικό. Η περαιτέρω
Μεταρρύθμιση της Αγοράς Εργασίας θα συνεισφέρει και στη βελτίωση της
Παραγωγικότητας. 4. Η Κοινωνία μας χρειάζεται ένα νέο Φορολογικό Ήθος και μία
Συμμόρφωση στους Φορολογικούς Νόμους. Ένα καλό σημείο εκκίνησης είναι η αποτελεσματική
Δίωξη της Φοροδιαφυγής και η κατάργηση των διαφόρων Απαλλαγών, που την
ενθαρρύνουν. Να καταπολεμηθεί η Διαφθορά στον Δημόσιο Τομέα, περιορίζοντας την
Πολυνομία και ελαχιστοποιώντας τις Συναλλαγές μεταξύ του Ιδιωτικού Τομέα και
των Δημόσιων Οργανισμών, σε ό,τι αφορά την Είσπραξη Φόρων κι άλλους Τομείς που
σχετίζονται με την Επιχειρηματική κι Επενδυτική Δραστηριότητα. & 5. Η Χώρα
μας χρειάζεται μία νέα Αντίληψη Εργασίας: οι Έλληνες να ενθαρρύνονται να
εργαστούν στον Ιδιωτικό Τομέα, να υπάρχει Αξιοκρατία στην Εργασία, ιδιαιτέρως
στον Δημόσιο Τομέα και να επιβραβεύονται η Ατομική Προσπάθεια κι η Ικανότητα.
Συνολικά, αυτές οι Δράσεις μπορούν να πυροδοτήσουν την Ανάπτυξη σε όλους
τους Κλάδους. Σημαντικοί κι Αναδυόμενοι Κλάδοι της Οικονομίας θ' αυξήσουν το
επίπεδο της Ακαθάριστης Ετήσιας Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) κατά €49 δις (€55 δις
σε όρους ΑΕΠ) σταδιακά, μέσω Δράσεων και Μεταρρυθμίσεων που μπορούν να
υλοποιηθούν σε αυτούς τους Τομείς. Ταυτόχρονα θα υπάρξει η δυνατότητα να
δημιουργηθούν 520.000 νέες Θέσεις Εργασίας στον Ιδιωτικό Τομέα. Η μεγαλύτερη
αύξηση μπορεί να προέλθει από τον Τουρισμό, που έχει τη δυνατότητα ν' αυξήσει
την ΑΠΑ κατά €18 δις σε ορίζοντα 10ετίας. Ακολουθούν: η Ενέργεια με €9 δις, η
Μεταποίηση Τροφίμων με €6 δις, το Λιανικό Εμπόριο θα προσθέσει €4 δις, η
Αγροτική Παραγωγή €5 δις και οι Αναδυόμενοι Τομείς, όπως η Ιχθυοκαλλιέργεια, ο
Ιατρικός Τουρισμός και τα γενόσημα φάρμακα €7 δις σ' ετήσια βάση.
Αν ο μακροπρόθεσμος μέσος ετήσιος Ρυθμός Ανάπτυξης φτάσει το 1,5%, η
εκμετάλλευση αυτών των δυνατοτήτων στους επιλεγμένους Κλάδους κι Υποκλάδους θα
διπλασιάσει τον Ρυθμό Ανάπτυξης στο 3% τον χρόνο κατά μέσο όρο στη διάρκεια της
επόμενης 10ετίας. Ακόμη κι αν η πρόβλεψη γιά Ρυθμό Ανάπτυξης 1,5% αποδειχθεί
πολύ αισιόδοξη (π.χ. λόγω πτώσης της Παγκόσμιας Ζήτησης), η θετική επίπτωση
στην ΑΠΑ και στην Απασχόληση θα χρειαστεί μεγαλύτερο διάστημα γιά να
πραγματοποιηθεί.
Το νέο Σχέδιο προϋποθέτει μία ριζική στροφή της Παραγωγής και της Απασχόλησης
προς τους Τομείς των Διεθνώς Εμπορεύσιμων Αγαθών & Υπηρεσιών, με Οικονομίες
Κλίμακας (π.χ. μέσω αυξημένης Παραγωγής και μεγαλύτερου Δικτύου Διανομών) και
Φάσματος (π.χ. μέσω στρατηγικής εστίασης και Στοχευμένων Επενδύσεων και
Καινοτομιών) που θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερες κι αποδοτικότερες Επιχειρήσεις.
Όλ' αυτά συνεπάγονται αύξηση της Παραγωγικότητας, ένα σημαντικό πυλώνα της
Ανάπτυξης της Ελλάδας κατά περίπου 20%. Επιπλέον, η Πρόταση γιά τη μακροχρόνια
Οικονομική μας Ανάπτυξη σε νέο Σχέδιο γιά την Εθνική Ανάπτυξη θα έχει
ευεργετική επίδραση στο Δημοσιονομικό κι Εμπορικό Ισοζύγιο: θα έχει θετική
επίδραση περισσότερο από €7 δις στο Δημοσιονομικό Ισοζύγιο και περίπου €16,5
δις στο Εμπορικό Ισοζύγιο, συμβάλλοντας έτσι στη δραστική μείωση των σημερινών
μεγάλων Ελλειμμάτων.
Η Πρόταση παρουσιάζει Οριζόντιες και Κλαδικές Αναπτυξιακές Δράσεις.
Ως παραδείγματα των Οριζόντιων Δράσεων αναφέρονται
οι παρακάτω ενέργειες: 1. Απλοποίηση κι επιτάχυνση των διαδικασιών γιά την
έγκριση Επενδύσεων, ακολουθώντας ταχύρρυθμη διαδικασία έγκρισης. Θα δοθεί
προτεραιότητα στις Κλαδικές Επενδύσεις με πολλαπλασιαστικά οφέλη στον Ρυθμό
Ανάπτυξης και θ' αυξήσουν σημαντικά την Τοπική Απασχόληση. Οι Δημόσιες
Επενδύσεις θα στραφούν σ' Έργα Υποδομών με υψηλή συνεισφορά στην Ανάπτυξη και
την εγχώρια ΑΠΑ. 2. Επαναπροσδιορισμός του περιβαλλοντολογικού και χωροταξικού
πλαισίου, με τον καθορισμό συγκεκριμένων Προδιαγραφών Χρήσης γης και την
εναρμόνιση τους με τις Πραγματικές Αναπτυξιακές Ανάγκες της Αγοράς, διατηρώντας
παράλληλα την Εθνική Περιβαλλοντική Κληρονομιά. 3. Δημιουργία ενός Ανεξάρτητου
Μηχανισμού Πρόσληψης Στελεχών από την Εγχώρια και τη Διεθνή Αγορά και την
τοποθέτησή τους σε καίριες Τεχνικές και Διοικητικές Θέσεις Ευθύνης, του
Δημοσίου Τομέα. 4. Βελτιστοποίηση των Μέτρων Πάταξης της Φοροδιαφυγής μέσω της
χρήσης διεθνών πρακτικών αποδεδειγμένης αποτελεσματικότητας γιά την Επισήμανση,
τη Βεβαίωση και την Είσπραξη Φόρων. Θα γίνεται συστηματική καταπολέμηση της
Παραοικονομίας, μ' επικέντρωση σε Τομείς που κρύβουν υψηλές αξίες
(Στοιχηματισμός, Παρεισαγωγές κ.λ.π.) και συγκέντρωση όλων των Μονάδων
Επιθεώρησης & Ελέγχου των Δαπανών και της Διαφθοράς του Δημοσίου σ' ένα
Κεντρικό Ελεγκτικό Σώμα. 5. Αύξηση της ταχύτητας του Δικαστικού Συστήματος στην
εκδίκαση Υποθέσεων, αρχίζοντας με το Συμβούλιο της Επικρατείας, όπου θα ιδρυθεί
ένα 7ο Τμήμα που θ' ασχολείται αποκλειστικά με τις Στρατηγικές Επενδύσεις &
Μεταρρυθμίσεις (σε συνδυασμό με την ιεράρχηση των Υποθέσεων), ώστε να γίνει πιό
ταχεία η Διεκπεραίωσή τους από το Σύστημα. Απαιτείται, κατά περίπτωση,
τοποθέτηση πρόσθετων Δικαστικών Λειτουργών, με Οικονομική Εξειδίκευση στα
Διοικητικά Πρωτοδικεία κι Εφετεία, με στόχο τη μείωση των Υποθέσεων που
εκκρεμούν και τη μείωση του χρόνου που απαιτείται γιά την Έκδοση μιάς Απόφασης,
μέσω της προτεραιοποίησης κι εκδίκασης Υποθέσεων σε χαμηλότερα δικαστικά επίπεδα.
6. Δραστική ενίσχυση της σύνδεσης μεταξύ Α.Ε.Ι. - Τ.Ε.Ι. κι Επιχειρήσεων. Η
Χώρα χρειάζεται Προγράμματα Σπουδών Α.Ε.Ι. - Τ.Ε.Ι. με περισσότερη έμφαση στις
Πρακτικές Δεξιότητες. Θα είναι υποχρεωτική και βαθμολογούμενη Η Πρακτική
Εξάσκηση Φοιτητών - Σπουδαστών σ' Επιχειρήσεις από το προτελευταίο έτος
Σπουδών, ώστε να διευκολυνθεί η μετάβαση από το Ακαδημαϊκό Περιβάλλον στην
Αγορά Εργασίας. Α.Ε.Ι. - Τ.Ε.Ι. κι οι Επιχειρήσεις θα συνεργαστούν γιά να
προωθήσουν την Καινοτομία και να διασφαλίσουν ότι οι νέοι Απόφοιτοι θα βρίσκουν
Δουλειά αντίστοιχη των Σπουδών κ' Ικανοτήτων τους. & 7. Ίδρυση ενός
Ανεξάρτητου Θεσμικού Οργάνου Οικονομικής Ανάπτυξης & Μεταρρύθμισης -με
συνεισφορά και του Ιδιωτικού Τομέα-, που θα υπάγεται απευθείας στον Πρωθυπουργό
και θα έχει ως Αποστολή την παρακολούθηση και τον συντονισμό της εφαρμογής της
Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής. Οι προτεινόμενες Οριζόντιες Δράσεις που
αφορούν το Κράτος στοχεύουν στην αύξηση της Παραγωγικότητας και της
Ανταγωνιστικότητας ως μοχλών Ανάπτυξης. Οι συγκεκριμένες Προτεραιότητες
καλύπτουν νέες κι υφιστάμενες περιοχές ενεργειών, οι οποίες χρήζουν επιτάχυνσης
αναφορικά με την υλοποίηση τους. Οι Οριζόντιες Μεταρρυθμίσεις είναι κρίσιμες
γιά την άρση των εμποδίων που προαναφέρθηκαν και τη δημιουργία των απαιτούμενων
συνθηκών γιά την ανάπτυξη των Κλάδων της Οικονομίας. Στην Οικονομία μας οι
μεγαλύτερες ευκαιρίες γι' Ανάπτυξη παρουσιάζονται σε Τομείς που μπορούν να
ωφεληθούν τα μέγιστα από την αύξηση της Παραγωγικότητας και Ανταγωνιστικότητας.
Η Πρόταση αναφέρει αυτούς τους Τομείς ως Τομείς Παραγωγής.
Συλλογικά, αυτοί οι Κλάδοι δημιουργούν Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία της
τάξης των €125 δις (περίπου το 60% του συνόλου της Οικονομίας) κι απασχολούν
περισσότερα από 3 εκατ. Εργαζόμενους (περίπου το 70% της Απασχόλησης). Οι 5
μεγαλύτεροι Κλάδοι από αυτούς (Τουρισμός, Λιανεμπόριο, Ενέργεια, Βιομηχανία κι
Αγροτική Παραγωγή) καλύπτουν το 42% της συνολικής ΑΠΑ κι έχουν τη μεγαλύτερη
δυνατότητα να βελτιώσουν σημαντικά τη μελλοντική προοπτική Ανάπτυξης της Χώρας,
επειδή θα συνεισφέρουν τα μέγιστα στα Φορολογικά Έσοδα, απασχολούν τους
περισσότερους Εργαζόμενους (πάνω από 50% της συνολικής Απασχόλησης) και θα
ωφεληθούν συγκριτικά περισσότερο από τις ευρύτερες θετικές επιπτώσεις των
Οριζόντιων Δράσεων. Η Βιομηχανία, γιά παράδειγμα, καλύπτει το 8% της Παραγωγής
και το 11% της Απασχόλησης και θ' αναπτυχθεί με ταχείς ρυθμούς, βασιζόμενη στη
Ζήτηση άλλων Κλάδων Παραγωγής: από τα €18 δις που είναι η πρόσθετη ΑΠΑ που θα
προκύψει από τον Τουριστικό Τομέα, σχεδόν τα €3 δις θ' αφορούν ΑΠΑ που θ'
αποτυπωθεί στην Ελαφρά και Βαριά Βιομηχανία.
Η Πρόταση αναδεικνύει επίσης 8 Υποκλάδους ως Αναδυόμενους (6 κύριους και 2
δευτερεύοντες), οι οποίοι -παρά το σημερινό περιορισμένο τους μέγεθος- έχουν τη
δυνατότητα να καταγράψουν υψηλούς Ρυθμούς Ανάπτυξης. Οι κλάδοι αυτοί
περιλαμβάνουν τη Φαρμακοβιομηχανία (γιά τα γενόσημα), την Ιχθυοκαλλιέργεια, τον
Ιατρικό Τουρισμό, τη φροντίδα των Ηλικιωμένων και των χρόνια ασθενών, τη
δημιουργία Περιφερειακού Διαμετακομιστικού Κέντρου Εμπορευμάτων, τη διαχείριση
αποβλήτων, τις εξειδικευμένες κατηγορίες Τροφίμων και την ανάπτυξη Προγραμμάτων
Κλασικών Σπουδών. Η επιλογή βασίστηκε στα ενδογενή ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα
της Χώρας (π.χ. Πρώτες Ύλες, Τεχνογνωσία, Υποδομές, απόσταση από σημαντικές
Αγορές, κ.λ.π.), καθώς και στη δυναμική της Διεθνούς Προσφοράς και Ζήτησης στον
συγκεκριμένο Κλάδο, σε ό,τι αφορά το μέγεθος, τον Ρυθμό Ανάπτυξης, τον βαθμό
Εντάσεως Γνώσης, τη σχέση της Τοπικής Αγοράς με την Περιφερειακή και την
Παγκόσμια κ.ο.κ.). Η δημιουργία 520.000 νέων Θέσεων Εργασίας και €49 δις σε
πρόσθετη ΑΠΑ σε αυτό το Σχέδιο Ανάπτυξης προκύπτει από διεθνώς
στοιχειοθετημένες και δοκιμασμένες Επιχειρηματικές Ιδέες και συνεπάγεται την
εφαρμογή στην Ελλάδα Διεθνών Προδιαγραφών και Πρακτικών που λαμβάνουν υπόψη
τους τις ειδικές τοπικές
συνθήκες.
Ο Τουρισμός αποτελεί -σε όρους άμεσης κι έμμεσης Συνεισφοράς- περίπου το 15%
της Ελληνικής Οικονομίας. Η ανάπτυξή του ήταν διαρκής στη 10ετία που πέρασε,
που προήλθε, κατά 70%, από την αύξηση της εγχώριας Ζήτησης. Ως ένας παραδοσιακός
προορισμός διακοπών Ήλιου και θάλασσας, η Ελλάδα ανταγωνίζεται κυρίως την
Ιταλία, τη Γαλλία, την Ισπανία κι εσχάτως την Τουρκία. Οι περισσότεροι
Επισκέπτες προέρχονται από τη Γερμανία και το Η.Β., όπου η Ελλάδα κατέχει 3%-4%
μερίδιο Αγοράς. Στις παραδοσιακές της Αγορές, η Ελλάδα αντιμετωπίζει φθίνοντα
μερίδια Αγοράς, ενώ παρουσιάζει περιορισμένη διείσδυση σε νέες Ανερχόμενες
Αγορές, όπως η Κίνα κι η Ρωσία. Η Τουριστική Περίοδος είναι υπερβολικά
συγκεντρωμένη στους Καλοκαιρινούς μήνες (52% των αφίξεων πραγματοποιούνται κατά
το 3ο τρίμηνο), ενώ οι Τουρίστες που επισκέπτονται την Ελλάδα δαπανούν κατά
κανόνα λιγότερα χρήματα σε σύγκριση με την αντίστοιχη Δαπάνη στους άλλους
ανταγωνιστικούς προορισμούς. Οι λόγοι γι’ αυτό είναι πολλοί: η Ελλάδα προσφέρει
ένα Προϊόν Ήλιου και θάλασσας που έχει μαζική απήχηση, αλλά μέτρια Ποιότητα,
χωρίς διαφοροποίηση από άλλους προορισμούς διακοπών. Η οικονομική βιωσιμότητα
του Προϊόντος είναι αμφίβολη καθώς δεν υπάρχουν Οικονομίες Κλίμακας κι επαρκείς
Υποδομές Υψηλής Ποιότητας. Σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση της γης, τη δημιουργία
Υποδομών και το Επενδυτικό Πλαίσιο, υπάρχουν πολλά εμπόδια που αποτρέπουν
εκείνη τη μορφή Ανάπτυξης που θα ικανοποιεί τις σύγχρονες Δομές Ζήτησης και τα
νέα Προϊόντα Υψηλής Προστιθέμενης Αξίας (Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής
Ανάπτυξης -Π.Ο.Τ.Α.-, Παραθεριστικές Κατοικίες, μαρίνες, λιμάνια γιά
κρουαζιερόπλοια). Παράλληλα, οι περίπλοκες διαδικασίες Αδειοδότησης και το
διαρκώς μεταβαλλόμενο Φορολογικό Πλαίσιο, αποθαρρύνουν τις Επενδύσεις. Η
σύνδεση της Ελλάδας με τις νέες Αναδυόμενες κι Υπεράκτιες Αγορές είναι
περιορισμένη, ενώ τα σημεία εισόδου των Τουριστών (π.χ. η Αθήνα) είναι ακριβά
γιά τους Αερομεταφορείς. Από πλευράς επαγγελματικών δυνατοτήτων και
Τεχνογνωσίας, η Ελλάδα υστερεί στην ποιότητα και ποσότητα καταρτισμένων
Ανθρωπίνων Πόρων, στο ακαδημαϊκό επίπεδο των Επαγγελματιών του Τουρισμού που
αποφοιτούν από τις Ελληνικές Σχολές κι απουσιάζει ένας αποτελεσματικός Εθνικός
Οργανισμός, που να λειτουργεί με βάση τις Αρχές της Αγοράς, προωθώντας αποτελεσματικά
το Ελληνικό Τουριστικό Προϊόν στο εξωτερικό.
Γιά την αντιμετώπιση αυτών των Προβλημάτων υποδεικνύονται κάποιες
Στρατηγικές Προτεραιότητες, ομαδοποιημένες σε Θεματικές Ενότητες:
1. Επαναπροσδιορισμός της Εμπορικής Πολιτικής: ο Ελληνικός Τουρισμός να
επιδιώξει να διατηρήσει τα μερίδιά του στις Παραδοσιακές Ευρωπαϊκές Αγορές
(βασική προτεραιότητα: Η.Β., Γερμανία, Σκανδιναβία, αυξημένη προτεραιότητα:
Ιταλία, Γαλλία, Ολλανδία), ταυτόχρονα να υιοθετήσει μία στρατηγική διείσδυσης
σε Αναδυόμενες Αγορές (Ρωσία και Κίνα) και στην Αγορά των Η.Π.Α. Η Εμπορική
Πολιτική ν' αλλάξει το μίγμα των Τουριστών σε όφελος των Ανώτερων Εισοδηματικών
Τάξεων, μέσω της ποιοτικής αναβάθμισης του Προϊόντος Ήλιου και Θάλασσας και της
επέκτασης του με κρουαζιέρες, Θαλάσσιο Τουρισμό και την καθιέρωση της Αθήνας
και της Θεσσαλονίκης ως προορισμών γι' Αστικές Αποδράσεις.
2. Δημιουργία ποιοτικών υποδομών με ταυτόχρονη επιτάχυνση των Επενδύσεων.
Κεφάλαια να κατευθυνθούν στη δημιουργία 2-3 επιπλέον Συνεδριακών Κέντρων στις
ευρύτερες περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και στις υποδομές γιά το
Ναυτικό Τουρισμό (3035 πρόσθετες μαρίνες και 3-4 σημεία επιβίβασης/αποβίβασης
Τουριστών από κρουαζιερόπλοια). Να δοθεί προτεραιότητα στην άρση των εμποδίων
και της Γραφειοκρατίας γιά την ίδρυση Παραθεριστικών Κατοικιών.
3. Διευκόλυνση πρόσβασης και μεταφορών: η Ελλάδα να δημιουργήσει σημεία
επιπλέον σύνδεσης με τις Αναδυόμενες και τις πιό απομακρυσμένες Αγορές, μέσω
απευθείας πτήσεων και της άρσης ή αναθεώρησης διαδικασιών γιά την παροχή άδειας
εισόδου (διευκολύνσεις στο πλαίσιο των διαδικασιών Σένγκεν).
4. Ριζική αναβάθμιση των Επαγγελματικών Δυνατοτήτων και της Τεχνογνωσίας. Α') Η
Χώρα μας χρειάζεται τριτοβάθμια Πανεπιστημιακή Σχολή Τουρισμού με ισχυρές
διεθνείς διασυνδέσεις. Επιπλέον, είναι κρίσιμη η αναδιοργάνωση των Κεντρικών
Οργανωτικών Δομών, με τη δημιουργία 8 ξεχωριστών λειτουργικών Τμημάτων που να
περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τον Στρατηγικό Σχεδιασμό, τη Διαχείριση Αγορών &
Προϊόντων, το Μάρκετινγκ, την Υποστήριξη Πωλήσεων, την Αξιολόγηση και την
Κατηγοριοποίηση των Παρεχόμενων Υπηρεσιών. Μέχρι το 2021 μπορεί ο Τουρισμός να
δημιουργήσει επιπλέον €18 δις άμεση κι έμμεση ΑΠΑ σ' ετήσια βάση και ν' αυξήσει
την Απασχόληση κατά περίπου 220.000 νέες Θέσεις Εργασίας. Η θετική
δημοσιονομική επίπτωση θα είναι €3 δις, έτσι, το Εμπορικό Ισοζύγιο θα ωφεληθεί
€9 δις ετησίως. & Β') Ο Τομέας της Ενέργειας καλύπτει το 4% της Ελληνικής
ΑΠΑ κι επηρεάζει σημαντικά την Ανταγωνιστικότητα των εγχώριων Μεταποιητικών
Μονάδων. Η συνεισφορά του στην ΑΠΑ είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη σε άλλες
Ευρωπαϊκές Χώρες (συγκρινόμενη με τη Νότια Ευρώπη και τη Γερμανία). Κατά την
περίοδο 2000-2008 και σε αντίθεση με άλλες Ευρωπαϊκές Χώρες, όπου επικρατούσε η
αντίστροφη τάση, η ΑΠΑ του Τομέα στην Ελλάδα αυξανόταν διαρκώς. Η μεγέθυνση
αυτή οφείλεται κυρίως στα προβλήματα Αποδοτικότητας του Τομέα.
Ο Ελληνικός Τομέας Ενέργειας χαρακτηρίζεται από χαμηλή αποδοτικότητα στη
χρήση καυσίμων, χαμηλή Παραγωγικότητα Εργασίας και Κεφαλαίων και υψηλό κόστος
του μίγματος Παραγωγής. Σε σύγκριση με τις Αγορές της Νοτίου Ευρώπης και της
Γερμανίας, η κατανάλωση Ενέργειας στην Ελλάδα από τα Νοικοκυριά και το Εμπόριο
είναι κατά 10%-40% υψηλότερη κι η κατανάλωση πετρελαίου στις Μεταφορές 5%-10%
υψηλότερη. Το μίγμα Παραγωγής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πετρέλαιο, αντί
γιά το φθηνότερο Φυσικό Αέριο, ενώ οι μελλοντικοί Ενεργειακοί Στόχοι
περιλαμβάνουν μεγάλο ποσοστό παραγωγής από ΑΠΕ, γεγονός που θ' αυξήσει το Μέσο
Κόστος του Ενεργειακού Μίγματος. Όλες αυτές οι ανεπάρκειες εξισορροπούνται εν
μέρει από την ελεγχόμενη τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος και την αποδοτική χρήση
Ενέργειας στον Βιομηχανικό Τομέα, που συγκρατεί το Μέσο Κόστος της Ενέργειας σ'
επίπεδα χαμηλότερα από τα Ευρωπαϊκά Κράτη. Η αντιμετώπιση όλων αυτών των
προβλημάτων θα μειώσει σημαντικά το Ενεργειακό Κόστος για την Ελλάδα. Επιπλέον,
ο Τομέας χαρακτηρίζεται από περιορισμένη εξωστρέφεια, καθώς είναι σχετικά μικρή
η Ελληνική παρουσία στις Αγορές του εξωτερικού και περιορισμένη η
δραστηριοποίηση Ελληνικών Επιχειρήσεων σε όλο το μήκος της Παραγωγικής
Αλυσίδας. Παρά την ύπαρξη εγχώριων κοιτασμάτων, δεν χρησιμοποιείται ούτε
πετρέλαιο ούτε Φυσικό Αέριο στην κορυφή της Παραγωγικής Αλυσίδας (Upstream),
ενώ υπάρχει μικρή μόνο συμμετοχή στη δημιουργία Υποδομών. Η έλλειψη
εξωστρέφειας κι η μικρή συμμετοχή στην κορυφή της αλυσίδας περιορίζουν την
προοπτική ανάπτυξης του Τομέα.
Προκειμένου ν' αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες γι' ανάπτυξη και βελτίωση της
Παραγωγικότητας, η Πρόταση παρουσιάζει 3 Προτεραιότητες ομαδοποιημένες σε 4
Κατηγορίες:
1.Βελτίωση της αποδοτικότητας του Ενεργειακού Τομέα. Προϋποθέτει τον
εξορθολογισμό της κατανάλωσης ενέργειας στα κτίρια και στις Μεταφορές. Αυτό
μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση των διαθέσιμων Τεχνικών Μέσων, τα περισσότερα
από τα οποία απαιτούν Επενδύσεις και Κίνητρα για να επιταχυνθεί η εφαρμογή
τους. Ακολουθώντας μία συγκεκριμένη Στρατηγική βελτίωσης της Ενεργειακής
Κατανάλωσης των υπαρχόντων και νέων ακινήτων, θα επιτευχθεί αύξηση στην ΑΠΑ του
Βιομηχανικού και Κατασκευαστικού Κλάδου κατά €1 δις σ' ετήσια βάση με ορίζοντα το
2021.
2. Αύξηση Παραγωγικότητας. Μπορεί να επιτευχθεί με την αύξηση των Διαθέσιμων
Πόρων, τη βελτίωση της Λειτουργικότητας (σ' επίπεδο Καυσίμων κι Εργασίας), την
αύξηση της Παραγωγικότητας Κεφαλαίων και τον περιορισμό των απωλειών στη
διανομή, π.χ. με την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών και την καταπολέμηση της
Παραοικονομίας στη λιανική πώληση του πετρελαίου. Βελτιστοποίηση του μείγματος
ενέργειας με την χρήση τεχνολογιών για την υποκατάσταση καυσιμων αναφορικά με
την ενεργειακή επάρκεια και το οικονομικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Στο
πλαίσιο αυτό, απαιτείται μιά ολοκληρωμένη Μελέτη γιά την Ενεργειακή Στρατηγική
της Χώρας μας με αναφορά στους Κοινοτικούς Στόχους του EC 202020 και να
εκπονηθεί ένα πλάνο γιά την ενεργειακή διασύνδεση μεταξύ των νησιών.
3. Αύξηση της εξωστρέφειας και συμμετοχή στη δημιουργία Προστιθέμενης Αξίας
κατά μήκος της Ενεργειακής Αλυσίδας. Βασικές Προτεραιότητες είναι η
εκμετάλλευση της γεωγραφικής θέσης της Χώρας με στόχο τη δημιουργία Κόμβου
Φυσικού Αερίου, την αύξηση της Συμμετοχής των Ελληνικών Επιχειρήσεων στα έργα
Ενεργειακής Υποδομής και Παραγωγής Ενέργειας της ευρύτερης Περιοχής, την
προώθηση των Εξαγωγών Ενεργειακών Προϊόντων την επόμενη 5ετία και την
εκμετάλλευση των δυνατοτήτων στην Αλυσίδα Παραγωγής πετρελαίου και Φυσικού
Αερίου. Αυτές οι αλλαγές θα προσθέσουν €9 δις άμεση κι έμμεση ΑΠΑ και θα
μειώσουν το Έλλειμμα στο Εμπορικό Ισοζύγιο κατά περίπου €1 δις ετησίως. Η
Αποβιομηχανοποίηση συντελείται εδώ και 20 χρόνια στην Ελλάδα και στην Ε.Ε, με
αντίστοιχη μείωση της Συμμετοχής του Κλάδου στην Οικονομία από 21% σε 15% γιά
την Ε.Ε. κι από 13% σε 8% γιά την Ελλάδα. Παρά την μείωση των σχετικών μεγεθών
του Βιομηχανικού Κλάδου, παραμένει ο δεύτερος μεγαλύτερος Κλάδος σε συνεισφορά
ΑΠΑ κι ο τρίτος μεγαλύτερος σε Απασχόληση, απ' όλους τους Κλάδους Παραγωγής και
συνεισφέρει τα περισσότερα Φορολογικά Έσοδα κι Εισφορές Κοινωνικής Ασφάλισης. Ο
Κλάδος της Μεταποίησης περιλαμβάνει το μεγαλύτερο ποσοστό μεγάλων Μονάδων
(>100 Εργαζόμενοι) και μία σειρά μεγάλων Σύγχρονων Επιχειρήσεων, διεθνώς
ανταγωνιστικών και με σημαντική Εξαγωγική Δραστηριότητα. Γιά τον Κλάδο συνολικά
κ' ιδίως γιά τις μεγάλες εξωστρεφείς Εταιρίες, η άρση των οριζόντιων
μακροοικονομικών εμποδίων κι η δημιουργία ενός Φιλικού Επιχειρηματικού
Περιβάλλοντος είναι κρίσιμες προϋποθέσεις στην προσπάθειά του να βελτιώσει την
εγχώρια και διεθνή Ανταγωνιστικότητά τους. Ο Κλάδος αποτελείται από 4
Υποκατηγορίες: (α) Μεταποίηση Τροφίμων, με συνεισφορά του 30% της Βιομηχανικής
ΑΠΑ κι 20% στην Απασχόληση. Η Μεταποίηση Τροφίμων αποτελεί τον μεγαλύτερο Κλάδο
του Τομέα και συνεχίζει ν' αναπτύσσεται στην Ελλάδα και στην Ε.Ε., καθώς
υπάρχει στροφή της ζήτησης προς τα Συσκευασμένα Τρόφιμα. Ο συγκεκριμένος Κλάδος
αναλύθηκε σε βάθος κατά τη διάρκεια της Πρότασης, λόγω του μεγέθους του και
λόγω του ότι αποτελεί δόκιμο πεδίο εφαρμογής των οριζόντιων Προτάσεών μου,
πέραν των Κλαδικών Παρεμβάσεων που μπορούν να συμβάλουν περαιτέρω στην Ανάπτυξή
του. Η Μεταποίηση Τροφίμων, χάρη στη διαθεσιμότητα Πρώτων Υλών και Προϊόντων
υψηλής ποιότητας, εξειδικευμένης Τεχνογνωσίας και λογικού Κόστους στην Ελλάδα,
παρουσιάζει πολλές δυνατότητες ν' αυξήσει την Αξία και τις εξαγωγές της και να
περιορίσει τις εισαγωγές, ειδικά σε 4 Κατηγορίες Τροφίμων που αναπτύσσονται με
ταχείς ρυθμούς: λίπη και έλαια, φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκομικά προϊόντα και
προϊόντα αρτοποιίας. (β) Βαριά Βιομηχανία, με 25% συνεισφορά ΑΠΑ και 35% στην
Απασχόληση. Η Βαριά Βιομηχανία περιλαμβάνει έναν μικρό αριθμό, ώριμων
Επιχειρήσεων στον χώρο των Μεταποιημένων Μεταλλικών Προϊόντων, του Τσιμέντου και
των Ορυκτών, με διεθνή εμβέλεια. Οι βασικές Δράσεις που αφορούν την
Ανταγωνιστικότητα αυτών των Επιχειρήσεων καλύπτονται εν πολλοίς από τις
οριζόντιες Μεταρρυθμίσεις και τις Κλαδικές Παρεμβάσεις στον Τομέα της
Ενέργειας. (γ) Ποτά, με 10% συνεισφορά ΑΠΑ και 3% στην Απασχόληση. Ο Υποκλάδος
των Ποτών κυρίως περιλαμβάνει μεγάλες διεθνείς και κάποιες εγχώριες
Επιχειρήσεις που επίσης θα ωφεληθούν συνολικά από την άρση των οριζόντιων
εμποδίων. & (δ) Ένα σύνολο μικρότερων Κατηγοριών με ευρύ φάσμα Δραστηριοτήτων
που συνεισφέρει την υπολειπόμενη ΑΠΑ κι Απασχόληση. Οι υπόλοιπες Επιχειρήσεις
του Βιομηχανικού Κλάδου αντιπροσωπεύουν μεγάλο αριθμό Επιτηδευμάτων κι ως εκ
τούτου ο κατακερματισμός τους δεν επιτρέπει να καλυφθούν από ενιαίες Προτάσεις.
Η εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που προσφέρουν αυτοί οι Τομείς απαιτεί την
αντιμετώπιση προβλημάτων που αφορούν την έλλειψη Οικονομιών Κλίμακας, σύγχρονου
Παραγωγικού Δυναμικού, Καινοτομιών και πρόσβασης στις Διεθνείς Αγορές.
Παραδείγματα που αφορούν την Κλίμακα Παραγωγής και την πρόσβαση στις ξένες
Αγορές είναι: το ελαιόλαδο, η Ελλάδα είναι ο 3ος μεγαλύτερος Παραγωγός
ελαιολάδου στον Κόσμο κι εξάγει το 60% της Παραγωγής της χύδην στην Ιταλία. Με
τον τρόπο αυτόν χάνει Υπεραξία που ανέρχεται σε €1 το κιλό και που
εκμεταλλεύεται η Ιταλία, εξάγοντας ξανά το ελαιόλαδο συσκευασμένο. Στη φέτα, η
Ελλάδα κατέχει μερίδιο 28% στην Παγκόσμια Αγορά του επώνυμου Προϊόντος και στο
Προϊόν Ελληνικό γιαούρτι κατέχει το 30% της Αγοράς των ΗΠΑ. Τα παραδείγματα
αυτά δείχνουν ότι υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες προς αξιοποίηση.
Η Πρόταση έχει 12 Προτεραιότητες που αφορούν τον Ιδιωτικό και τον Δημόσιο
Τομέα και τις έχει ομαδοποιήσει σε 4 Στρατηγικές Κατευθύνσεις:
1. Καθορισμός Προτεραιοτήτων γιά τις Εξαγωγικές Αγορές. Αυτός συνεπάγεται την
Ομαδοποίηση των ξένων Αγορών με βάση την παρουσία Κοινών Δικτύων Λιανικής
Πώλησης κι Εμπορικών Συνεργειών και στη συνέχεια την ιεράρχηση τους με βάση το
μέγεθος, την προοπτική Ανάπτυξης και την αποδοχή των Ελληνικών Προϊόντων. Σε
πρώτη Προτεραιότητα είναι οι Αγορές της Β. Αμερικής, του Η.Β., της Γερμανίας,
της Αυστρίας και των Βαλκανίων. Άλλες Κύριες Αγορές περιλαμβάνουν την Ιταλία,
τη Γαλλία, το Βέλγιο, τη Σκανδιναβία, τη Ρωσία και την Αυστραλία.
2. Καινοτομία και σταδιακή βελτίωση της Αξίας του Προϊόντος. Δημιουργία ενός παγκόσμια
αναγνωρίσιμου Μηχανισμού Πιστοποίησης Πρωτότυπων Ελληνικών Προϊόντων κι ανάληψη
Δράσεων που σχετίζονται ειδικά με το κάθε Προϊόν, όπως η Συσκευασία και το
Ονοματεπώνυμο (branding), η υποκατάσταση των εισαγωγών λαδιού (π.χ. ηλιελαίου),
κυρίως γιά επαγγελματική χρήση, η εισαγωγή Καινοτομιών, η διαφήμιση του Τόπου
Προέλευσης γιά τα Ελληνικά Γαλακτοκομικά (στραγγιστό γιαούρτι και φέτα) κι η
επιλεκτική Προώθηση άλλων Προϊόντων που παρουσιάζουν προοπτική ταχείας
Ανάπτυξης.
3. Αύξηση του Ελληνικού Παραγωγικού Δυναμικού και της Αποδοτικότητας.
Προτεινόμενες Δράσεις σε αυτήν την κατεύθυνση είναι η ανάπτυξη 4-6 σύγχρονων
Μονάδων Μεταποίησης & Συσκευασίας μεγάλης κλίμακας (γιά τα Προϊόντα
Προτεραιότητας, όπως: ελαιόλαδο, ελιές, τομάτες και πατάτες), στρατηγικά
τοποθετημένων κοντά στην πηγή της Πρώτης Ύλης. &
4. Εξασφάλιση ισχυρής τοποθέτησης στις Αγορές Προτεραιότητας. Μία σημαντική
Δράση θα ήταν η ίδρυση μιάς Εταιρείας Ελληνικών Τροφίμων (ιδιωτική εταιρία ή
ΣΔΙΤ), που θα φρόντιζε να εξασφαλίσει πρόσβαση στις σημαντικές Εξαγωγικές
Αγορές γι' Ανταγωνιστικά Ελληνικά Προϊόντα & Παραγωγούς, αναπτύσσοντας
Δίκτυα Χονδρικής και Λιανικής Διανομής, συντονίζοντας καμπάνιες Μάρκετινγκ κ'
ιδρύοντας σε σημεία αυξημένης κίνησης έναν αριθμό Καταστημάτων Λιανικής Πώλησης,
που θα διαθέτουν αποκλειστικά Ελληνικά Προϊόντα στις Κύριες Αγορές. Μέχρι το
2021 η ΑΠΑ (έμμεση κι άμεση) θ' αυξηθεί κατά €6 δις, μ' 120.000 νέες Θέσεις
Εργασίας και με βελτίωση του Εμπορικού Ισοζυγίου, θα βελτιωθεί κατά €1,2 δις.
Ιστορικά, ο Αγροτικός Τομέας ήταν πάντα σημαντικός γιά την Ελλάδα. Σήμερα
απασχολεί περί το 13% του Εργατικού Δυναμικού, (περίπου 500.000 Εργαζόμενους)
και συνεισφέρει περίπου 4% στην ΑΠΑ. Η σημασία του ενισχύεται από τις έμμεσες
επιπτώσεις που έχει στη βιώσιμη Αγροτική και Περιβαλλοντική Ανάπτυξη και σε
άλλους Κλάδους, όπως στη Μεταποίηση Τροφίμων και στον Τουρισμό. Ο Τομέας
συνολικά χαρακτηρίζεται από χαμηλή Παραγωγικότητα. Πριν την Κρίση, η ΑΠΑ κατά
κεφαλήν ήταν κατά 44% χαμηλότερη απ’ αυτήν του μέσου όρου της Ε.Ε. των 15
(€17.200 έναντι €30.900). Στην περίοδο 2000 - 2008 το Κόστος Εργασίας σχεδόν
διπλασιάστηκε, με περαιτέρω απώλεια της Ανταγωνιστικότητας. Κατά την ίδια
περίοδο στη Γερμανία, την Ιταλία και τη Γαλλία η αύξηση του Εργατικού Κόστους
ήταν 3%, 23% και 38% αντιστοίχως. Οι γεωργικές καλλιέργειες αποτελούν τον πιό
σημαντικό Υποκλάδο της Αγροτικής Παραγωγής, που συνεισφέρει στο 62% της ΑΠΑ και
το 80% της Απασχόλησης του Τομέα (οι Ιχθυοκαλλιέργειες εξετάζονται χωριστά, ως
Αναδυόμενες). Πριν την Κρίση, η Παραγωγή είχε μειωθεί κατά 15%, το Κόστος
Παραγωγής είχε αυξηθεί κατά περίπου 40%, οι Τιμές κατά περίπου 25%, το Εμπορικό
Ισοζύγιο επιδεινώθηκε καθώς οι Εισαγωγές αυξάνονταν πολύ πιό γρήγορα από τις
Εξαγωγές (44% και 28% συνολική αύξηση αντίστοιχα).
Η διείσδυση της Ελλάδος στις Κεντρικές Ευρωπαϊκές Αγορές είναι πολύ χαμηλή,
με μερίδιο κάτω από το 2%, όταν η Ιταλία κι η Ισπανία έχουν περίπου 10% και 13%
αντίστοιχα. Η Χώρα μας δεν έχει μιά ολοκληρωμένη και σαφή Εξαγωγική Στρατηγική
-είτε συνολικά είτε γιά το κάθε Προϊόν ξεχωριστά-. Οι εισροές Εργασίας κι η
Παραγωγικότητα της γης υπολείπονται σημαντικά των περισσότερων Χωρών του
ευρωπαϊκού Νότου, ενώ η κατακερματισμένη υπολείπεται σε Διεθνή
Ανταγωνιστικότητα. Παρά αυτά τα μειονεκτήματα η Ελλάδα κατέχει πλεονεκτήματα
Ποιότητας και Κόστους που δείχνουν ότι υπάρχει η δυνατότητα γιά υψηλότερη
Ανταγωνιστικότητα, εξωστρέφεια κι υποκατάσταση Εισαγωγών.
Η Πρόταση υποδεικνύει 9 Προτεραιότητες ομαδοποιημένες σε 4 Κατηγορίες:
1. Διαφοροποίηση κι επικέντρωση της Στρατηγικής Προϊόντων και Μάρκετινγκ. Αυτό
συνεπάγεται την Ομαδοποίηση των Προϊόντων σε 4 Κατηγορίες: Εισαγόμενα ευρείας
κατανάλωσης, Προσανατολισμένα στην επεξεργασία, Αναδυόμενα κι εξαγωγικές
μηχανές και την αντίστοιχη προσαρμογή στην Παραγωγική και στην Εμπορική
Στρατηγική βάσει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της κάθε Ομάδας. Επιπλέον, η
Ελλάδα να επικεντρωθεί και στη δημιουργία συγκεκριμένης Στρατηγικής γιά
Προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (π.χ., μαστίχα, κρόκο,
σπαράγγια).
2. Βελτίωση της Ανταγωνιστικότητας μέσω Οικονομιών Κλίμακας. Αυτή συνεπάγεται
τη στροφή προς μεγαλύτερες Μονάδες κι υψηλότερη Παραγωγικότητα μέσω της
Αναδιανομής της καλλιεργήσιμης γης προς όφελος συγκεκριμένων Προϊόντων, τη
χρήση και Δημόσιων Εκτάσεων γιά να μεγαλώσει η Κλίμακα Παραγωγής, την εισαγωγή νέων
Μεθόδων και Κινήτρων γιά την αύξηση της Παραγωγικότητας της γης και την ίδρυση
ενός νέου Οργανισμού Τυποποίησης & Πιστοποίησης γι' Αγροτικά Προϊόντα &
Μεθόδους, περιλαμβανομένης της Βιολογικής Καλλιέργειας.
3. Διασφάλιση διείσδυσης και παρουσία σε ξένες Αγορές. Προς αυτή την κατεύθυνση
θα συντελούσε η ίδρυση μιάς Εταιρείας Ελληνικών Τροφίμων (ιδιωτική εταιρεία ή
ΣΔΙΤ) ώστε να συγκεντρωθεί η Παραγωγή, να υπάρξει συντονισμός, να δημιουργηθούν
και να λειτουργήσουν Δίκτυα Διανομής στο εξωτερικό (ίδια πλατφόρμα με τη
Βιομηχανία Τροφίμων). &
4. Ανάπτυξη επαγγελματικών δυνατοτήτων. Αυτό συνεπάγεται την ίδρυση περαιτέρω
Πανεπιστημιακών Τμημάτων Γεωργίας μ' έμφαση στην Επιχειρηματικότητα και σε
πρακτικά προβλήματα και στη δημιουργία ενός Ινστιτούτου Ανάπτυξης της Γεωργίας
που θα διαχέει αποτελεσματικά Πληροφόρηση και Τεχνογνωσία και θα εισάγει
Κίνητρα για Νέους Αγρότες.
Μέχρι το 2021 η επιπλέον συνεισφορά στην ΑΠΑ (άμεση κι έμμεση) θα είναι €4,5
δις, η Απασχόληση θ' αυξηθεί κατά 140.000 νέες Θέσεις Εργασίας και το Εμπορικό
Ισοζύγιο θα βελτιωθεί κατά περίπου € 2,7 δις. Παρά το σχετικά μικρό σημερινό
μέγεθος (ΑΠΑ περίπου €400 εκατομμυρίων το 2010), ο Τομέας των Ιχθυοκαλλιεργειών
αυξάνεται κατά 3% ετησίως, ενώ περίπου το 80% της Εγχώριας Παραγωγής
κατευθύνεται σ' Εξαγωγές. Σχεδόν το 90% της Παραγωγής εστιάζεται σε δύο
Προϊόντα, τη μεσογειακή τσιπούρα και το λαβράκι, στα οποία η Ελλάδα παράγει
περίπου το 50% της συνολικής Παραγωγής. Λόγω της φύσης του Προϊόντος (μικρό
μέγεθος ψαριού) και της σχετικής έλλειψης εξελιγμένων Υποδομών Επεξεργασίας από
τις εγχώριες Εταιρείες, το Ελληνικό Προϊόν εξάγεται κατά βάση χύδην ή ελαφρώς
επεξεργασμένο. Επιπλέον, το υψηλό Κόστος Πιστοποίησης κι η συνεπαγόμενη χαμηλή
υιοθέτησή της, δεν έχουν επιτρέψει αποτελεσματικό branding της Ελληνικής
Παραγωγής στις Διεθνείς Αγορές. Την ίδια στιγμή, παρά το σχετικά Ανταγωνιστικό
Κόστος Παραγωγής των Ελληνικών Εταιριών (χάρη και στον υψηλό βαθμό
Καθετοποίησης) ο Τομέας αντιμετωπίζει έντονο Ανταγωνισμό από Χώρες με
χαμηλότερο Εργατικό Κόστος, όπως η Τουρκία. Επιπλέον, συστηματικά κατά τα
τελευταία χρόνια, οι εγχώριοι Επιχειρηματίες δεν έχουν επιτύχει να ισορροπήσουν
επιτυχώς τον κύκλο Προσφοράς και Ζήτησης, με αποτέλεσμα την απότομη μεταβολή
των Τιμών και την ανεξέλεγκτη συγκέντρωση του Κλάδου. Επιπλέον, το ασταθές
Ρυθμιστικό Περιβάλλον, η απουσία Χωροθέτησης κι οι ασαφείς διαδικασίες
Αδειοδότησης επηρεάζουν αρνητικά τις προοπτικές Ανάπτυξης του Κλάδου. Την ίδια
στιγμή, η Παραγωγή της Τουρκίας αυξάνεται κι απειλεί να ξεπεράσει την Ελληνική.
Προτείνω λοιπόν: 1. Διατήρηση ηγετικής θέσης (μερίδια αγοράς άνω του60%-70%)
στις Κύριες Αγορές (Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία) μέσω του τρέχοντος μείγματος
Προϊόντων. 2. Περαιτέρω διείσδυση σε Αγορές όπου υπάρχει παρουσία (π.χ.,
Γερμανία, Η.Β.) και σε νέες Αγορές (π.χ., Ρωσία), με σκοπό την αύξηση των
Μεριδίων στα επίπεδα των Κύριων Αγορών (το Μερίδιο Αγοράς της τσιπούρας και του
λαβρακιού ν' ανέλθει στο 1.5%2% της συνολικής κατανάλωσης ψαριού). 3. Προώθηση
υπαρχόντων Προϊόντων Ιχθυοκαλλιέργειας ή παραλλαγών τους σε Αγορές εκτός
Ευρώπης σε συνδυασμό με άλλα Ελληνικά Προϊόντα: 4. ΗΠΑ: Στόχευση των 10
πολυπληθέστερων Μητροπολιτικών Περιοχών, μ' έμφαση στην Ελληνική Διασπορά και
χτίζοντας πάνω σε υπάρχουσες ή εκκολαπτόμενες Εξαγωγικές Δραστηριότητες (όπως
αυτών της Αγροτικής Παραγωγής και Μεταποίησης Τροφίμων). 5. Ιαπωνία/Κίνα:
Επικέντρωση στο Μεσαίο Τμήμα της Αγοράς με Κατεψυγμένα Προϊόντα και στόχευση
του Ανώτερου Τμήματος (κυρίως στην Ιαπωνία) με φρέσκα Προϊόντα Υψηλής
Ποιότητας, μ' εξασφαλισμένο επίπεδο Υπηρεσιών. 6. Επιτάχυνση εισαγωγής νέων
ειδών προς εμπλουτισμό του υπάρχοντος Χαρτοφυλακίου μας με Προϊόντα κατάλληλου
μεγέθους κι εύκολα προς επεξεργασία, μ' έμφαση στις προσπάθειες Ανάπτυξης
Προϊόντων (π.χ., λυθρίνι) και παίρνοντας παραδείγματα από αντίστοιχα Προϊόντα
σε Ανταγωνιστικές Αγορές (π.χ., συναγρίδα). 7. Περαιτέρω επέκταση και
διαφοροποίηση Προϊοντικού Χαρτοφυλακίου μέσω παραγωγής μυδιών. & 8.
Περαιτέρω διείσδυση σε μη Ευρωπαϊκές Αγορές (κυρίως Ασία) μέσω έμφασης σε
Προϊόντα Υψηλής Προστιθεμένης Αξίας (π.χ., bluefin tuna) και ταχέως
αναπτυσσόμενα είδη προς Επεξεργασία (π.χ. yellow tail).
Οι Εγχώριες Εταιρείες κι η Πολιτεία να εστιάσουν στις ακόλουθες
προτεραιότητες γιά την ενδυνάμωση της Ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας
του Κλάδου:
1. Υιοθέτηση Στρατηγικής Προϊόντων κι Αγορών σε φάσεις, με σκοπό: (α) την
διατήρηση της Ηγετικής Θέσης στην τσιπούρα και στο λαβράκι, στις Κύριες
Ευρωπαϊκές Αγορές (π.χ., Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία), (β) την επέκταση της
γεωγραφικής κάλυψης στην Ευρώπη με το υπάρχον Προϊόν (π.χ., Ολλανδία, Ρωσία,
Ουκρανία, Πολωνία) και στις ΗΠΑ Ιαπωνία και Κίνα & (γ) την επέκταση σε νέα
είδη μεγαλύτερου μεγέθους κι Υψηλότερης Προστιθέμενης Αξίας, αξιοποιώντας την
υπάρχουσα Τεχνογνωσία. Γιά τη διευκόλυνση της εισόδου σε νέες Αγορές, η
Πολιτεία μπορεί να βοηθήσει μέσω μιάς αποτελεσματικής Διεθνούς Εκπροσώπησης και
Στοχευμένης Χορηγίας (π.χ., για road-shows σε Ρωσία, ΗΠΑ, Ιαπωνία, βάσει και
του Νορβηγικού παραδείγματος προώθησης σολωμού για sushi στην Ιαπωνία τη 10ετία
του '80), καθώς και μέσω της εισαγωγής και προώθησης ενός αποτελεσματικού και
κοινά αποδεκτού Μηχανισμού Πιστοποίησης. &
2. Βελτίωση Ανταγωνιστικότητας μέσω Οικονομιών Κλίμακας, Προϊοντικής Εστίασης
κι Αποδοτικότητας Εργασίας, μ' επιλεκτική επιτάχυνση της υπάρχουσας τάσης
συγκέντρωσης και την εισαγωγή μέτρων βελτίωσης της Αποδοτικότητας, γιά την
αντιμετώπιση του μειονεκτήματος Κόστους σε σχέση με τους συγκεκριμένους
Ανταγωνιστές. Σε αυτήν την προσπάθεια, είναι κρίσιμη η εφαρμογή ενός Εθνικού
Χωροταξικού Σχεδίου γιά τον σαφή προσδιορισμό των υποψηφίων περιοχών γιά
Ιχθυοκαλλιεργητική Δραστηριότητα και να εξεταστούν Στοχευμένα Κίνητρα (π.χ.,
μειώσεις Φορολογίας) γιά την Έρευνα & Ανάπτυξη και την περαιτέρω Προώθηση
της Εξαγωγικής Δραστηριότητας.
Προτεραιότητες και Δράσεις:
1. Έναρξη εκστρατείας Προώθησης Ελληνικών Αγροτικών Προϊόντων σ' επιλεγμένες
Αγορές γιά επεξεργασμένα και μη Προϊόντα).
2. Εισαγωγή Κινήτρων γιά Νέους Αγρότες με στόχο την ανανέωση του Εργατικού
Δυναμικού και την αύξηση της Παραγωγικότητάς του.
3. Ίδρυση του ‘Ινστιτούτου Αγροτικής Ανάπτυξης με στόχο τη διάδοση
Τεχνογνωσίας, την προώθηση Καινοτομιών και βέλτιστων Μεθόδων Παραγωγής στις
μικρές και στις μεσαίες Αγροτικές Μονάδες και στους Συνεταιρισμούς και τη
λειτουργία του μηχανισμού Πιστοποίησης & Τυποποίησης.
4. Δημιουργία εξειδικευμένου Πανεπιστημιακού Τμήματος με προπτυχιακό και
μεταπτυχιακό τίτλο, γιά την Αγροτική Παραγωγή και τις Ιχθυοκαλλιέργειες, με
ταυτόχρονη αναβάθμιση υφιστάμενων Προγραμμάτων Σπουδών (π.χ. Γεωπονική).
5. Ιεράρχηση των επιλεγμένων Εξαγωγικών Αγορών (π.χ., ΗΠΑ, Γαλλία, Η,Β.,
Γερμανία, Ρωσία).
6. Διαφοροποίηση της Προϊοντικής Στρατηγικής με βάση 4 Κατηγορίες: 1.
Εξαγωγικές Μηχανές & Ανερχόμενα Εμπορεύσιμα: επικέντρωση εξαγωγικής
προσπάθειας σε Προϊόντα με Ανταγωνιστική Τιμολόγηση κι ανώτερη
ποιότητα/ονομασία έναντι των Ανταγωνιστών μας (π.χ., πορτοκάλια, ροδάκινα,
ακτινίδια, μήλα, σταφύλια). Προς εγχώρια επεξεργασία: μείωση Κόστους γιά
διευκόλυνση επεξεργασίας κι ελαχιστοποίηση Εισαγωγών. Εισαγόμενα ευρείας
Κατανάλωσης: δραστική μείωση Κόστους γιά ελαχιστοποίηση Εισαγωγών με ταυτόχρονη
διερεύνηση επιλεκτικής ανακατανομής καλλιεργήσιμης γης σε Υψηλότερης
Προστιθέμενης Αξίας Προϊόντα. Ενθάρρυνση δημιουργίας Οικονομιών Κλίμακας,
Εξωστρέφειας και Παραγωγικότητας. 2. Αναθεώρηση Κατανομής Γης, σύμφωνα με την
Αναπτυξιακή Στρατηγική της Χώρας, διερεύνηση πιθανότητας εκμετάλλευσης Δημόσιας
Γης -μέσω Μακροχρόνιων Μισθώσεων- κι ενοποίηση Παραγωγικών Μονάδων σε
κατάλληλες περιοχές. Παροχή Κινήτρων Παραγωγικότητας (π.χ. βάσει Εξαγωγών) γιά
τόνωση της Μαζικής Παραγωγής και της Συγκέντρωσης της Αγοράς. Παροχή Κινήτρων
κι εισαγωγή σύγχρονων Μεθόδων Διαχείρισης Γης και Παραγωγής. 3. Δημιουργία νέου
Μηχανισμού Πιστοποίησης και Τυποποίησης Αγροτικών Προϊόντων και Μεθόδων,
συμπεριλαμβανομένων των Βιολογικών Καλλιεργειών, σ' επίπεδο Μονάδων και
Συνεταιρισμών. & 4. Ίδρυση Εταιρείας Ελληνικών Τροφίμων (Ιδιωτική Σ.∆.Ι.Τ.)
με Στόχους: 1. τη συγκέντρωση της Παραγωγής Μικρών και Μεσαίων Παραγωγικών
Μονάδων. 2. τον συντονισμό με τις Μονάδες Επεξεργασίας και τον Σχεδιασμό
Κατανομής Πόρων σε Προϊόντα κι Αγορές. 3. τον Σχεδιασμό, τη δημιουργία και τη
λειτουργία κατάλληλου Μοντέλου Εμπορικής Παρουσίας στις Αγορές. 4. τη
Διαχείριση των Logistics εντός κι εκτός Ελλάδος, συμπεριλαμβανομένων των
Εξαγωγών. 5. την ανάπτυξη Δικτύου Λιανέμπορων και Χονδρεμπόρων στο εξωτερικό
& 6. την εκτέλεση Προγραμμάτων ανάπτυξης Ικανοτήτων γιά τοπικές Μικρές και
Μεσαίες Μονάδες.
Θέτοντας τις αναπτυξιακές βάσεις σε σημαντικούς Οικονομικούς Κλάδους και
σαφή Εξαγωγική Στρατηγική -είτε συνολικά είτε για το κάθε Προϊόν ξεχωριστά-. Οι
εισροές Εργασίας κι η Παραγωγικότητα της γης υπολείπονται σημαντικά των
περισσότερων Χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου, ενώ η κατακερματισμένη υπολείπεται σε
Διεθνή Ανταγωνιστικότητα. Παρά αυτά τα μειονεκτήματα, η Ελλάδα κατέχει
πλεονεκτήματα Ποιότητας και Κόστους που δείχνουν ότι υπάρχει η δυνατότητα γιά
υψηλότερη Ανταγωνιστικότητα, Εξωστρέφεια κι υποκατάσταση Εισαγωγών.
Η Πρότασή μου θέτει 9 Προτεραιότητες ομαδοποιημένες σε 4 Κατηγορίες:
1. Διαφοροποίηση κι επικέντρωση της Στρατηγικής Προϊόντων και Μάρκετινγκ. Αυτή
συνεπάγεται την Ομαδοποίηση των Προϊόντων σε 4 διακριτές Κατηγορίες: Εισαγόμενα
ευρείας Κατανάλωσης, προσανατολισμένα στην επεξεργασία, Αναδυόμενα κι
Εξαγωγικές Μηχανές και την αντίστοιχη προσαρμογή στην Παραγωγική και στην
Εμπορική Στρατηγική βάσει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της κάθε Ομάδας. Πέραν
αυτών, η Ελλάδα οφείλει να επικεντρωθεί και στην δημιουργία συγκεκριμένης
Στρατηγικής γιά Προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (π.χ.: μαστίχα,
κρόκο, σπαράγγια).
2. Βελτίωση της Ανταγωνιστικότητας μέσω Οικονομιών Κλίμακας. Αυτό συνεπάγεται
τη στροφή προς μεγαλύτερες Μονάδες κι υψηλότερη Παραγωγικότητα μέσω της
Αναδιανομής της Καλλιεργήσιμης Γης προς όφελος συγκεκριμένων Προϊόντων, τη
δυνητική χρήση Δημόσιων Εκτάσεων γιά να μεγαλώσει η Κλίμακα Παραγωγής, την
εισαγωγή νέων Μεθόδων και Κινήτρων γιά την αύξηση της Παραγωγικότητας της γης
και την ίδρυση ενός νέου Οργανισμού Τυποποίησης & Πιστοποίησης γι' Αγροτικά
Προϊόντα και Μεθόδους. περιλαμβανομένης της βιολογικής καλλιέργειας.
3. Διασφάλιση διείσδυσης και παρουσία σε ξένες Αγορές. Προς αυτή την κατεύθυνση
θα συντελέσει η ίδρυση μιάς Εταιρείας Ελληνικών Τροφίμων (ιδιωτική Εταιρεία ή
ΣΔΙΤ), ώστε να συγκεντρωθεί η Παραγωγή, να υπάρξει Συντονισμός, να
δημιουργηθούν και να λειτουργήσουν Δίκτυα Διανομής στο εξωτερικό (ίδια
πλατφόρμα με τη Βιομηχανία Τροφίμων). &
4. Ανάπτυξη επαγγελματικών δυνατοτήτων. Αυτό συνεπάγεται την ίδρυση περαιτέρω
Πανεπιστημιακών Τμημάτων Γεωργίας, μ' έμφαση στην Επιχειρηματικότητα και σε
πρακτικά προβλήματα και τη δημιουργία ενός Ινστιτούτου Ανάπτυξης της Γεωργίας,
που θα διαχέει αποτελεσματικά Πληροφόρηση και Τεχνογνωσία και θα εισάγει
Κίνητρα γιά τους Νέους Αγρότες. Έτσι, μέχρι το 2021 η επιπλέον συνεισφορά στην
ΑΠΑ (άμεση κι έμμεση) θα είναι €4,5 δις, η Απασχόληση θ' αυξηθεί κατά 140.000
νέες Θέσεις Εργασίας και το Εμπορικό Ισοζύγιο θα βελτιωθεί κατά περίπου € 2,7
δις.
Συστηματικός Προγραμματισμός και Κανονιστική Συμμόρφωση, με σκοπό την αποφυγή
φαινομένων Υπερπροσφοράς κι απότομων μεταβολών των Τιμών: ως προϋπόθεση, είναι αναγκαία
η κατάρτιση ενός Εθνικού Σχεδίου Παραγωγής, η οποία θα επιμερίζεται σαφώς
μεταξύ των Συμμετασχόντων και θα ελέγχεται συστηματικά από Κεντρικούς
Ελεγκτικούς Μηχανισμούς.
Το Λιανικό και το Χονδρικό Εμπόριο αποτελούν το 19% της συνολικής ΑΠΑ και το 18%
της συνολικής Απασχόλησης. Είναι ένας από τους πιο δυναμικούς Τομείς της
Οικονομίας, αναπτυσσόμενος με ρυθμούς διπλάσιους από αυτόν της Οικονομίας
συνολικά. Η Πρότασή μου εξετάζει στους Κλάδους των Τροφίμων, της
Ένδυσης/Υπόδησης και των Ηλεκτρονικών Συσκευών, που καλύπτουν πάνω από το 50%
των συνολικών Πωλήσεων του Τομέα. Υπάρχουν σημαντικά περιθώρια γιά τη βελτίωση
της Παραγωγικότητας του Τομέα, η οποία υπολείπεται κατά 30% - 40% του
Ευρωπαϊκού μέσου όρου. Γιά να κατανοηθούν τα αίτια της υστέρηση στην Παραγωγικότητα
εξετάστηκαν οι ακόλουθες διαστάσεις: 1. Δομή της Αγοράς. Η διεθνής εμπειρία
υποδυκνύει ότι, ειδικά στα Τρόφιμα, οι μεγαλύτερες Επιχειρηματικές Μονάδες
είναι γενικά πιό Παραγωγικές. Στην Ελλάδα ο αριθμός Καταστημάτων Τροφίμων κι
Ένδυσης/Υπόδησης ανά κάτοικο είναι περίπου διπλάσιος σε σύγκριση με την Ευρώπη,
με αποτέλεσμα την υποεκπροσώπηση των Μονάδων μεγαλύτερου μεγέθους. Αυτό το
μείγμα Καταστημάτων έχει προκύψει από τις προτιμήσεις των Καταναλωτών, την
επίδραση Ρυθμιστικών και άλλων Περιορισμών και τις ανεπίσημες Συναλλαγές. 2. Η
Εμπορική Χρήση του Διαδικτύου είναι επίσης περιορισμένη σε σύγκριση με τα
Ευρωπαϊκά δεδομένα. 3. Λειτουργικό Μοντέλο: σε σύγκριση με τους υπόλοιπους
Ευρωπαίους, οι Έλληνες Λιανέμποροι αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της
περιορισμένης χρήσης Τεχνολογιών Πληροφορικής, των κατακερματισμένων
Προμηθευτικών Αλυσίδων, του υψηλού Κόστους Μεταφοράς στις πιό απομακρυσμένες
περιοχές, της χαμηλής Παραγωγικότητας του Τομέα των Μεταφορών και των
στρεβλώσεων στην Αγορά Εργασίας. 4. Αλυσίδα Αγοράς στο Χονδρεμπόριο. Οι Έλληνες
Χονδρέμποροι είναι λιγότερο Παραγωγικοί σε σύγκριση με άλλες Ευρωπαϊκές Χώρες,
κυρίως λόγω Μεγέθους. Αυτό με τη σειρά του οφείλεται στη μεγάλη εξειδίκευση ανά
Κατηγορία Τροφίμου, στην πολυδιάσπαση και σε υστέρηση στη χρήση προηγμένων
Μεθόδων γιά τη Διαχείριση των Αποθεμάτων και την Εξυπηρέτηση των Πελατών. &
5. Επίπεδα Ανταγωνισμού: ενώ ο βαθμός συγκέντρωσης στο Λιανεμπόριο είναι
αντίστοιχος με τα Ευρωπαϊκά επίπεδα, στο Χονδρεμπόριο -ειδικά σε ορισμένες
Κατηγορίες Τροφίμων- είναι υψηλότερος. Εν μέρει αυτό οφείλεται στην
περιορισμένη διείσδυση των Προϊόντων Ιδιωτικής Ετικέτας (Private Label, 12% σε
σύγκριση με 24% σε ορισμένες Ευρωπαϊκές Χώρες) και των Εκπτωτικών Καταστημάτων
(6% σε σύγκριση με 13% σε μερικές Ευρωπαϊκές Χώρες).
Γιά ν' αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα η Πρόταση επισημαίνει 10
Προτεραιότητες ομαδοποιημένες σε 2 Κατηγορίες Στρατηγικών Ενεργειών:
1. Ενίσχυση του Ανταγωνισμού, των Επενδύσεων και της Συμμόρφωσης. Αυτά προϋποθέτουν
τον χαρακτηρισμό των Αστικών και μη Περιοχών γιά Εμπορική Χρήση, ώστε να
διευκολυνθούν οι Επενδύσεις, την κατάργηση της απαγόρευσης πώλησης ορισμένων
Προϊόντων από γενικά Καταστήματα Λιανικής με παράλληλη τήρηση των Κανόνων
Ασφάλειας κι Υγιεινής (μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, τροφές για μωρά κ.λ.π.)
και την ενίσχυση της Διαφάνειας στις Τιμές (με την καλύτερη ενημέρωση των
Καταναλωτών μέσω του Παρατηρητηρίου Τιμών και τη δημιουργία συγκριτικών βάσεων
δεδομένων, όπως το Stiftung Warentest στη Γερμανία). Η Αναβάθμιση της Επιτροπής
Ανταγωνισμού κι η αυστηρή εφαρμογή της απαγόρευσης του Παράνομου Πλανόδιου
Εμπορίου και των ανεπίσημων Συναλλαγών θα βοηθήσουν επίσης στη βελτίωση του
Ανταγωνισμού και στην Ανταγωνιστική Συμμόρφωση. &
2. Αύξηση της Παραγωγικότητας στο Λιανεμπόριο και στο Χονδρεμπόριο. Αυτό θα
επιδιωχθεί με τη δημιουργία μεγαλύτερων Μονάδων μέσω Εξαγορών και Συγχωνεύσεων
κυρίως στο επίπεδο Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, με παράλληλη προσπάθεια της
αύξησης των Επενδύσεων σε Πληροφοριακά Συστήματα, στη βελτίωση της Αλυσίδας
Αξίας και της επέκτασης της χρήσης του Διαδικτύου. Είναι σημαντικό να μειωθούν
οι στρεβλώσεις στην Αγορά Εργασίας (π.χ., Κινητικότητα μεταξύ Κλάδων, Ημερήσιες
Βάρδιες), να επιταχυνθεί η απελευθέρωση της αγοράς των Φορτηγών Δημόσιας Χρήσης
και να περιοριστούν οι Κανονιστικές Απαιτήσεις γιά την παροχή στοιχείων
Περιορισμένης Χρησιμότητας στο Κράτος.
Με αυτά τα Μέτρα, η Ανταγωνιστικότητα του Τομέα θα βελτιωθεί σημαντικά. Η
Παραγωγικότητα θ' αυξηθεί κατά περίπου 22% κι οι Πωλήσεις του Λιανεμπορίου κατά
περίπου €1,5 δις. Ευρύτερα στην Οικονομία, ο Τομέας θα δώσει Προστιθέμενη Αξία
€4 δις (€2,5 δις άμεση Συνεισφορά κι €1,5 δις έμμεση Συνεισφορά) και μιά αύξηση
των Φορολογικών Εσόδων κατά περίπου €600 εκατ.
Η Πρόταση αναδεικνύει 8 Αναδυόμενους εξειδικευμένους Υποκλάδους Οικονομικής
Δραστηριότητας, στους οποίους η Ελλάδα κατέχει σχετικό συγκριτικό πλεονέκτημα.
Παρότι αυτές οι περιοχές Οικονομικής Δραστηριότητας έχουν σήμερα σχετικά μικρό
μέγεθος, μπορούν μελλοντικά να συνεισφέρουν σημαντικά στην αύξηση του ΑΕΠ, της
Απασχόλησης και ν' αποκτήσουν έναν συμβολικό ρόλο Επιχειρηματικότητας στο νέο
Μοντέλο Ανάπτυξης της Χώρας μας. Οι Υποκλάδοι που παρουσιάζονται ταξινομούνται
σε Πρωτεύοντες και Δευτερεύοντες, ανάλογα με το μέγεθος και τον χρονικό
ορίζοντα της αναμενόμενης συνεισφοράς τους στην αύξηση της ΑΠΑ. Οι 6
Πρωτεύοντες Αναδυόμενοι που θα συνεισφέρουν στην Ανάπτυξη της Οικονομίας κατά
τα επόμενα 5-10 χρόνια, περιλαμβάνουν την παραγωγή γενοσήμων φαρμάκων, τις
Ιχθυοκαλλιέργειες, τον Ιατρικό Τουρισμό, τη φροντίδα γιά την Τρίτη Ηλικία και
τους χρόνια ασθενείς, τη δημιουργία Περιφερειακών Διαμετακομιστικών Κόμβων και
τη Διαχείριση Αποβλήτων. Οι 2 Δευτερεύοντες Υποκλάδοι, οι οποίοι αναμένεται να
διαδραματίσουν έναν περισσότερο συμβολικό ρόλο στη Νέα Ανάπτυξης της Ελλάδας,
περιλαμβάνουν τις Εξειδικευμένες Κατηγορίες Τροφίμων και τη δημιουργία
Στοχευμένων Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων στον Τομέα των Κλασικών Σπουδών.
Αθροιστικά, οι 8 Αναδυόμενοι Υποκλάδοι θα συνεισφέρουν περίπου €7 δις πρόσθετης
-άμεσης κι έμμεσης- ΑΠΑ και περισσότερες από 70.000 νέες Θέσεις Εργασίας σε
ορίζοντα 10ετίας.
Οι Προτάσεις μου κι οι ανάλογες προοπτικές:
1.Σημαντική Ανάπτυξη της Αγοράς στην Ελλάδα και Διεθνώς (5%-9% μέση ετήσια
μεταβολή την επόμενη 5ετία), υποστηριζόμενη από σχετικές Κυβερνητικές Δράσεις,
με την ήδη υπάρχουσα εδραιωμένη Βιομηχανία με σημαντικό μέγεθος. Σποραδικές
αλλά επιτυχημένες Εξαγωγικές Δραστηριότητες συγκεκριμένων Εγχώριων
Επιχειρήσεων. Μεγέθυνση της εκκολαπτόμενης Τοπικής Βιομηχανίας, με Παροχή
Υπηρεσιών, όπως: Τηλεϊατρική, Κατ’οίκον Νοσηλεία κ.τ.λ. Διευκόλυνση εξεύρεσης
Κεφαλαίων και Συμμετοχή του Δημοσίου.
2. Ανάπτυξη Εθνικής Στρατηγικής γιά τη διείσδυση των γενοσήμων στην Ελληνική
Αγορά και βαθμιαία μείωση Ρυθμιζόμενων Τιμών, σε συγχρονισμό με τη βελτίωση της
Εγχώριας Ανταγωνιστικότητας. Σημαντικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης με στόχο
Ιατρούς - Ιατρικούς Συλλόγους, Φαρμακοποιούς κι Ασθενείς. Επιλεκτικές
Συγχωνεύσεις και μεγέθυνση; ριζική βελτιστοποίηση Λειτουργιών γιά διατήρηση
περιθωρίων Κέρδους σε περιβάλλον χαμηλότερων Τιμών. Στοχευμένη επέκταση σε νέες
Αγορές του Εξωτερικού. Εξάλειψη καθυστερήσεων στις διαδικασίες Αδειοδότησης και
Τιμολόγησης. Ιατρικός Τουρισμός. Υψηλοί Ρυθμοί Ανάπτυξης της Διεθνούς Αγοράς
(+13% ετησίως μεταξύ 2009-2012). Υψηλός αριθμός Εξειδικευμένων Ιατρών (π.χ. 24
Πλαστικοί Χειρουργοί ανά 1 εκατ. Κατοίκων, σε σχέση με 8 και 11 στην Ιταλία και
Γερμανία αντίστοιχα). Χαμηλότερο Κόστος σε σχέση με προορισμούς εγνωσμένα
Υψηλής Ποιότητας (π.χ. 20% χαμηλότερο κόστος οδοντιατρικών επεμβάσεων σε σχέση
με το Η.Β.). Παροχή Ποιοτικών Υποστηρικτικών Τουριστικών Υποδομών. Ευνοϊκή
Νομοθεσία γιά συγκεκριμένες επεμβάσεις (π.χ. θεραπείες γονιμότητας). Ανάπτυξη
Εθνικής Στρατηγικής με Στόχο την τοποθέτηση της Χώρας μας στο Μεσαίο Τμήμα της
Αγοράς και με προσανατολισμό σε συγκεκριμένα Προϊόντα κι Αγορές. Απόκτηση
Διεθνών πιστοποιήσεων (π.χ., JCI) και Συνεργασίες με διεθνώς αναγνωρισμένα
Ινστιτούτα. Εδραίωση αυστηρών Διαδικασιών Ποιοτικού Ελέγχου. Αναθεώρηση
απαιτούμενων προϋποθέσεων γιά εκτέλεση χειρουργικών επεμβάσεων (π.χ., μέγεθος
Μονάδας, Κέντρα Ημερήσιας Νοσηλείας). Φροντίδα γιά την Τρίτη Ηλικία και τους
Χρόνιους Ασθενείς. Μέριμνα κατά της ταχείας γήρανσης του Ελληνικού Πληθυσμού
(αναμενόμενη αύξηση του Πληθυσμού 65+ από 19% σε 32% από το 2010 στο 2050), που
ευνοεί την εμφάνιση Χρόνιων Νοσημάτων. Η δυσχερής μακροοικονομική κατάσταση
απαιτεί υιοθέτηση Πολιτικών Πρόληψης γιά τη μείωση των Δαπανών Υγείας.
Δημιουργία Μητρώου Ασθενών και Συστήματος Πιστοποίησης Ποιότητας & Ελέγχου
Απόδοσης Παρόχων Εξωνοσοκομειακών Υπηρεσιών. &
3. Ανάπτυξη επιλεκτικών πιλοτικών Προγραμμάτων που θα προετοιμάσουν τη μετάβαση
στο νέο Σύστημα.
Αυτές είναι ενδεικτικές Προτάσεις μου Αναπτυξιακών Ευκαιριών στην Ελλάδα.
Ενδέχεται να υπάρξουν πρόσθετοι Αναδυόμενοι Υποκλάδοι, με σημαντικό Αναπτυξιακό
Δυναμικό και Δράσεις που -κατά προτεραιότητα- απαιτούνται γιά την ανάπτυξη του
καθενός από τους Πρωτεύοντες Αναδυόμενους Υποκλάδους. Οι κύριες Δράσεις, οι
οποίες θα επιτρέπουν στην Εγχώρια Βιομηχανία ν' αξιοποιήσει τις ευκαιρίες
Ανάπτυξης του Κλάδου, ομαδοποιούνται σε 3 Στρατηγικές Κατηγορίες:
1. Βελτίωση της Ανταγωνιστικότητας μέσω Κλίμακας, Εστίασης και Καινοτομίας: η
Εγχώρια Βιομηχανία απαιτεί σημαντική συγκέντρωση Παραγωγικής Δυναμικότητας,
ώστε ν' αποκτήσει την Κλίμακα και την Αποδοτικότητα που απαιτείται σ' ένα
Παγκόσμιο Περιβάλλον και να μπορέσει ν' ανταπεξέλθει αποτελεσματικά στον Διεθνή
Ανταγωνισμό. Ο Κλάδος απαιτείται να εστιάσει στις κατάλληλες Υποκατηγορίες
Προϊόντων και σε Υψηλής Προστιθέμενης Αξίας Έρευνα κι Ανάπτυξη, να συγκεντρώσει
τα σχετικά Εξειδικευμένα Στελέχη και να επιδιώξει την Καινοτομία, π.χ., σε νέες
συσκευές. Η Πολιτεία θα διευκολύνει τέτοιες κινήσεις, π.χ., μέσω Φορολογικών
Ελαφρύνσεων γιά Επενδύσεις σε Παραγωγικές Μονάδες, Έρευνα, Ανάπτυξη κι
Εξαγωγική Δραστηριότητα, με παράλληλη εντατικοποίηση των Μηχανισμών Ελέγχου
Ποιότητας γιά τη βελτίωση Ποιότητας των Παραγόμενων Προϊόντων.
2. Διείσδυση σε Υποσχόμενες Αγορές του εξωτερικού: να επεκτείνουν περαιτέρω τις
Διεθνείς Δραστηριότητές τους σε γειτονικές Αγορές και σε άλλες Επιλεγμένες
Αγορές, όπου υπάρχουν συγκεκριμένες ευκαιρίες (π.χ., Βαλκάνια, Ηνωμένο
Βασίλειο, Γερμανία, Γαλλία, Ρωσία). Μία τέτοια Στρατηγική θα βοηθήσει τις
Εταιρίες να διασφαλίσουν και ν' αυξήσουν τα Έσοδά τους, με παράλληλη αύξηση της
Κλίμακας και καλύτερη αξιοποίηση της Παραγωγικής τους Δυναμικότητας.
Ταυτόχρονα, θα συνεισφέρει, σε σημαντικό βαθμό, στη διαφοροποίηση των
Δραστηριοτήτων τους. Ενώ ένα μέρος αυτής της μεγέθυνσης θα προέλθει μέσω
Οργανικής Ανάπτυξης, η επίτευξη της απαιτούμενης Κλίμακας κι η πρόσβαση στις
Διεθνείς Αγορές θ' απαιτήσει συγκεκριμένο Σχέδιο Στοχευμένων Εξαγορών και
Συγχωνεύσεων. &
3. Διασφάλιση πρόσβασης σ' εναλλακτικές πηγές Χρηματοδότησης: οι περισσότερες
από τις παραπάνω Δράσεις θ' απαιτήσουν σημαντικά Πρόσθετα Κεφάλαια, τα οποία
απουσιάζουν σήμερα από τους Κλάδους, δεδομένης της δυσκολίας εξασφάλισης
Τραπεζικού Δανεισμού και των υφιστάμενων Χρεών. Σ' ένα τέτοιο περιβάλλον, οι
Ελληνικές Επιχειρήσεις θα πρέπει να στοχεύσουν σε Χρηματοδότηση και μέσω
Ιδιωτικών Κεφαλαίων, π.χ., Private Equity ή Venture Capital. Την ίδια στιγμή, η
Πολιτεία να επανεξετάσει τη δυνατότητα διευθέτησης των εκκρεμών Χρεών μέσω
Συμψηφισμού του Φ.Π.Α. ή άλλων Πληρωμών, με σκοπό την κατά το δυνατόν ενίσχυση
της Ρευστότητας των Επιχειρήσεων και τη μείωση του Κόστους Χρηματοδότησης και
Κεφαλαίου Κίνησης.
Απαιτείται ο καθορισμός Εθνικής Στρατηγικής γιά την ανταγωνιστική τοποθέτηση
της Ελλάδας στη Μεσαία Αγορά, με συγκεκριμένη εστίαση σε Προϊόντα κι Αγορές:
καθιέρωση σύγχρονων πρακτικών στη διασφάλιση Ποιότητας, την Αδειοδότηση και το
Πλαίσιο Ελέγχων. Η εφαρμογή ενός αξιόπιστου Συστήματος Διασφάλισης Ποιότητας
είναι προαπαιτούμενο γιά τη Συμμόρφωση με τις Οδηγίες της Ε.Ε., τη βελτίωση της
αντιλαμβανόμενης Ποιότητας των Ελληνικών Επιχειρήσεων. Εξειδίκευση Προσφερόμενου
Προϊόντος και μείωση Κόστους μέσω Οικονομιών Κλίμακας.
Η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προσφέρεται για τη ανάδειξη Λιμένων ως
Διαμετακομιστικών Κόμβων, καθώς διατρέχεται από μιά εκ των τριών μεγαλύτερων
διηπειρωτικών διαδρομών παγκοσμίως, περίπου 19 εκατ. TEU (Twenty-foot-container
Equivalent Units) διήρχοντο της περιοχής το 2009 και με μία σημαντική αύξηση
του διεξαγόμενου Εμπορίου κατά ~9% ετησίως μεταξύ 2004 και 2008. Η γεωγραφική
θέση της Ελλάδας ενδείκνυται γιά την αξιοποίηση και των δύο κυριότερων τύπου
Θαλάσσιου Εμπορίου (Διαμετακόμιση κι Εμπορευματική Πύλης): στον Τομέα της
Διαμετακόμισης (Trans-shipment), όπου υπάρχει μιά ενδιάμεση στάση πριν την
αποστολή των Εμπορευμάτων δια θαλάσσης στον τελικό τους προορισμό, η εγγύτητα
του Πειραιά με τις μεγάλες Θαλάσσιες Οδούς είναι αντίστοιχη με αυτήν
ανταγωνιστικών λιμανιών, όπως του Gioia Tauro στην Ιταλία, ενώ στον Τομέα της
Εμπορευματικής Πύλης (Gateway), όπου τα Εμπορεύματα έχουν τελικό προορισμό είτε
την τοπική αγορά είτε την απώτερη ηπειρωτική Ευρώπη, η Αθήνα κι η Θεσσαλονίκη
είναι καλά τοποθετημένες γιά να εξυπηρετήσουν τις Αγορές της Ανατολικής
Ευρώπης, οι οποίες τα τελευταία 17 χρόνια αναπτύσσονται με ετήσιους ρυθμούς της
τάξης του 10% - 15%. Σε αυτή τους τη δραστηριότητα, τα Ελληνικά λιμάνια
αντιμετωπίζουν ισχυρό ανταγωνισμό από γειτονικές εναλλακτικές επιλογές, όπως η
Varna στη Βουλγαρία, το Ambarli στην Τουρκία κι η Costanza στη Ρουμανία, οι
οποίες προσφέρουν επί του παρόντος Λειτουργική Σταθερότητα (π.χ.: λιγότερες
ημέρες Απεργίας σε σύγκριση με την Ελλάδα) και καλύτερες Υπηρεσίες (π.χ.: 50%
λιγότερος χρόνος γιά φόρτωση/εκφόρτωση και τελωνειακό έλεγχο, σε σύγκριση με
την Ελλάδα). Παράλληλα, αυτές οι Χώρες προσφέρουν καλύτερη Υποδομή γιά τη
μεταφορά στην ενδοχώρα, γεγονός που επιτρέπει στα Εμπορεύματα να φτάσουν στον
τελικό προορισμό τους πιό γρήγορα και πιό αποδοτικά σε σχέση με το λιμάνι του
Πειραιά. Τα Ελληνικά λιμάνια θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη θέση τους σε μεγάλο
βαθμό και στα δύο είδη Εμπορίου, με: Μείωση των διαδικαστικών απαιτήσεων, του
χρόνου φόρτωσης/εκφόρτωσης και των διαδικασιών γιά τους Πελάτες. Χρήση της
υπάρχουσας Νομοθεσίας γιά να διασφαλιστεί η συνεχής κι ομαλή λειτουργία των
λιμανιών. & Βελτίωση της Υποδομής, ώστε να υπάρχει καλύτερη σύνδεση της
ενδοχώρας με τα λιμάνια (π.χ.: γραμμές τρένου γιά μεταφορά Εμπορευμάτων).
Ο συνολικός όγκος Αποβλήτων στην Ελλάδα αυξάνεται σταθερά. Παρά τη σημαντική
αύξηση των τελευταίων ετών, η Ελλάδα παράγει 15% λιγότερο όγκο ανά Νοικοκυριό
σε σχέση με την Ευρώπη των 27, σ' επίπεδα συγκρίσιμα με αυτά της Πορτογαλίας κι
ορισμένων Χωρών της Ανατολικής Ευρώπης. Η Ελλάδα στηρίζεται στην Υγειονομική
Ταφή ως την κυριότερη μέθοδο Διαχείρισης των Οικιακών Αποβλήτων. 80% του
συνολικού όγκου Οικιακών Αποβλήτων επιχωματώνεται, σε σύγκριση με 40% στην Ευρώπη
των 27 και λιγότερο από 10% σε διάφορες Δυτικοευρωπαϊκές Χώρες. Η μείωση του
ποσοστού της Επιχωμάτωσης κι η εισαγωγή νέων Μεθόδων Διαχείρισης Αποβλήτων με
υψηλότερη Προστιθέμενη Αξία (π.χ., αποτέφρωση, ανακύκλωση, κομποστοποίηση) θα
έχουν σημαντικά περιβαλλοντικά κι οικονομικά οφέλη γιά τη Χώρα μας κι αποτελούν
μονόδρομο, βάσει των Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βάσει και των πρακτικών
άλλων Ευρωπαϊκών Χωρών, η Ελλάδα να υιοθετήσει τη συστηματική αποτέφρωση, ν'
αυξήσει το ποσοστό ανακύκλωσης/κομποστοποίησης και να παράξει περισσότερη
Ενέργεια μέσω των Αποβλήτων. Λιγότερο από 40% της μη Οργανικής Ύλης, η οποία
αποτελεί το 54% των συνολικών Οικιακών Αποβλήτων, ανακυκλώνεται, τη στιγμή που
η Ευρωπαϊκή Ένωση ζητά ποσοστά Ανακύκλωσης της τάξης του 60 - 95% Η δημιουργία
και λειτουργία Οργανωμένων Υποδομών γιά την καλύτερη Διαχείριση των Αποβλήτων
συνεπάγεται σημαντικά περιβαλλοντικά κι οικονομικά οφέλη γιά τη Χώρα μας. Η
αποτελεσματική αντιμετώπιση του Τμήματος των Βιομηχανικών Αποβλήτων είναι
εξαιρετικά σημαντική γιά την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και την αποτελεσματική
λειτουργία του Βιομηχανικού Κλάδου. &
Επιπλέον των 6 Πρωτευόντων Αναδυόμενων Υποκλάδων, η Πρόταση αναφέρεται και
σε δύο πρόσθετους Υποκλάδους, οι οποίοι αναμένεται να έχουν μικρότερη επίδραση
σε όρους ΑΠΑ κι Απασχόλησης, ωστόσο μπορούν ν' αποτελέσουν ρόλο σηματωρό του
Νέου -Εξωστρεφούς- Μοντέλου Ανάπτυξης της Οικονομίας:
1. Εξειδικευμένες Κατηγορίες Τροφίμων. Επιπλέον των Κατηγοριών Τροφίμων που
αναλύονται στον Κλάδο της Μεταποίησης Τροφίμων, η Ελλάδα διαθέτει περισσότερα
από 50 Προϊόντα (επεξεργασμένα και μη), τα οποία διαθέτουν Πιστοποίηση Π.Ο.Π.
(Προστατευόμενη Ονομασία Προελεύσεως) είτε Π.Γ.Ε. (Προστατευόμενη Γεωγραφική
Ένδειξη) -π.χ.: Κρόκος Κοζάνης, Φάβα Σαντορίνης, Μαστίχα Χίου, Αυγοτάραχο Μεσολογγίου-.
Αυτό το Χαρτοφυλάκιο Προϊόντων παρέχει σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα, το
οποίο δεν έχει αξιοποιηθεί πλήρως, όπως συμβαίνει διεθνώς, π.χ. «miracle
hazelnut» στην Τουρκία, chorizo στην Ισπανία. Η ευκαιρία εντοπίζεται κυρίως
στην επίτευξη της απαιτούμενης Κλίμακας και Στήριξης της Πολιτείας, με σκοπό τη
χάραξη Ολοκληρωμένης Στρατηγικής Προώθησης, στην Εγχώρια και στις Διεθνείς
Αγορές, Αναδυόμενες και μη. &
2. Δημιουργία Στοχευμένων Προγραμμάτων Κλασικών Σπουδών. Η Ελλάδα κατέχει την
Ιστορική Κληρονομιά και την εγγύτητα σε Αρχαιολογικούς Χώρους &
Εγκαταστάσεις, έτσι, θεωρείται και Φυσική Οικοδέσποινα γιά Προγράμματα Κλασικών
Σπουδών. Αλλά, διεθνώς αναγνωρισμένα Πανεπιστήμια, όπως του Stanford και
Harvard στις ΗΠΑ κι Oxford και Cambridge στην Αγγλία, βρίσκονται στην πρώτη
γραμμή της Ανάπτυξης και Προώθησης τέτοιων Προγραμμάτων. Αυτά τα Πανεπιστήμια
αξιοποιούν τα οφέλη της καλύτερης πρόσβασης σε Χρηματοδότηση και σε
Διδακτικό/Ερευνητικό Προσωπικό και προσφέρουν τέτοια Προγράμματα (συχνά σε
συνδυασμό με μερική Φοίτηση στην Ελλάδα, προσελκύοντας Υψηλή Ποιότητα
Φοιτητών). Σ' ένα τέτοιο περιβάλλον, η ευκαιρία γιά την Ελλάδα εντοπίζεται
κυρίως α) στη θέσπιση παγκόσμιας εμβέλειας Προγράμματος, που ν' αξιοποιεί τα
συγκριτικά της πλεονεκτήματα, β) στην πρόβλεψη γιά Προγράμματα Σπουδών σ'
εναλλακτικές γλώσσες (π.χ., Αγγλικά, Κινεζικά), γ) στη δημιουργία κι ενδυνάμωση
των Δεσμών με διεθνώς αναγνωρισμένα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα & δ) στην
επιτυχή προώθηση των Προγραμμάτων, ως Τμήματα μίας συνολικής Τουριστικής Στρατηγικής.
Βασίλειος Γκίκας
Οικονομολόγος,
Ακαδημαϊκός και Πολιτικός