"Ευτυχία κι Ευδαιμονία".
Ευτυχία.
Η Ευτυχία, όπως κι η
Ευδαιμονία, είναι μιά από τις πιό δύσκολες λέξεις γιά να τις ορίσουμε και
κρύβεται στις Επιλογές μα. Είναι η Ψυχική Ικανοποίηση του Ανθρώπου, προερχόμενη
από την εκπλήρωση κυρίως των Υλικών Επιθυμιών και την Επιτυχία των Σκοπών του.
Στην Ψυχολογία, είναι μία κατάσταση Συναισθηματικής Ευημερίας που ένα άτομο βιώνει
με τη στενή έννοια, όταν συμβαίνουν καλά πράγματα σε μία συγκεκριμένη στιγμή ή
ευρύτερα, ως Θετική Αξιολόγηση της ζωής και των Επιτευγμάτων του συνολικά:
Υποκειμενική Ευημερία.
Ευτυχία
Ξεχάσαμε τον Σκοπό μας:
να φτάσουμε στην Ευδαιμονία μέσω της Αυτογνωσίας και της Αυτοπραγμάτωσης.
Ευδαιμονία.
Η Ευδαιμονία είναι μιά
εσωτερική ανθοφορία που πρέπει όλοι να προωθήσουμε, επικοινωνώντας πρώτα με το
δικό μας Δαίμονα. Ο Χαρακτήρας του Ανθρώπου είναι ο Δαίμονάς του, Ηράκλειτος.
Πρόκειται γιά μιά εσωτερική ιδιοφυΐα, ένα Αρχέτυπο που καθοδηγεί τα Πάθη μας
και τ' Ασυνείδητα Κίνητρα, που καθορίζει τις Ουσίες μας και τις οποίες πρέπει
ν' ακούμε συχνότερα. Ο Δαίμονας ζει στο Ασυνείδητό μας: οδηγεί πολλές από τις
ενέργειές μας, μας ωθεί, μας ψιθυρίζει Ιδέες, μας εμπνέει και δίνει φωνή στη
διαίσθησή μας. Στη σημερινή Κοινωνία και στον ρυθμό της ζωής που έχουμε σήμερα,
είναι κοινό να ξεφύγουμε από αυτήν την εσωτερική φωνή. Στις ημέρες μας έχει μιά
αρνητική ή κακοήθη απόδοση, όμως συμβολίζει την ανώτερη Οντότητα του Ανθρώπου.
Στη Δεοντολογία του Αριστοτέλη, ο Δαίμονας ήταν Αρετή και Σοφία στην πιό
πρακτική του όψη. Αυτή η Οντότητα είναι γεμάτη ζωντάνια, έχει τεράστιες
δυνατότητες κ' ισχυρισμούς γιά να απελευθερώσει την δημιουργική ώθηση της,
αλλά, δεν τολμάμε πάντα να της δώσουμε τον Χώρο της.
Ο Δαίμονας κι η
Ευδαιμονία είναι θέμα θάρρους: τίποτα δεν μπορεί να μας εμπνεύσει περισσότερο
από αυτή τη φράση που είναι γραμμένη στον Πρόναο του Ναού του Απόλλωνος, στους
Δελφούς: γνώθι σαυτόν. Όποιος σταματά να ψάχνει έξω από τον εαυτού του και το
τι θέλουν οι άλλοι, ξεκινά ένα ταξίδι Αυτογνωσίας, που τον οδηγεί να φτάσει
στον Δαίμονα του .
Το να αγκαλιάσουμε την
Ευδαιμονία μας δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση, διότι μερικές φορές ο Δαίμονας
μας θέλει πράγματα που το περιβάλλον μας δεν καταλαβαίνει.
Η Ευδαιμονία απαιτεί
υψηλές δόσεις θάρρους. Ακόμα περισσότερο, αν τολμήσουμε ν' ακούσουμε αυτή την
εσωτερική φωνή, αυτό τον ανήσυχο και πεινασμένο Δαίμονα, αν δεν μπορούμε ν'
ακούσουμε τις Ανάγκες του Δαίμονα, η Ψυχή μας θ' αρρωστήσει, διότι, η καταστολή
των Επιθυμιών και των Κινήτρων μας φέρνει Δυστυχία.
Η Ευδαιμονία
μεταφράζεται στην κατάσταση του Καλού Πνεύματος, που συνήθως ερμηνεύεται ως
Ευτυχία ή Ευημερία. Στα έργα του Αριστοτέλη, η Ευδαιμονία ήταν ο Όρος γιά το
υψηλότερο Ανθρώπινο Αγαθό στην παλαιότερη Ελληνική Παράδοση.
Ευδαιμονία
(=ευ+δαίμων), όπου δαίμων (από το ρήμα δαίω=διαιρώ, χωρίζω, μοιράζω) σημαίνει
μοιράζω, κόβω, αυτό που δίνεται στον καθένα κι αντιστοιχούσε εννοιολογικά με
την εσωτερική μας φωνή, το Εγώ, τον Νου, τη Συνείδησή. Άκρως σημαντικό το
Δαιμόνιο (η εσωτερική Θεϊκή, Συμπαντική Δύναμη, Παρόρμηση) του καθενός μας, το
κομμάτι Συνείδησης που φιλοξενεί το κομμάτι του Όλου, το διαφορετικό που μας
ενώνει όλους.
Η Ευδαιμονία του
καθενός μας είναι προσωπική του υπόθεση. Δεν εξαρτάται από εξωτερικούς
παράγοντες και δεν επηρεάζεται, πέραν από τον ίδιο μας τον εαυτό, ο οποίος, με
την σειρά του, καλείται ν' ακούσει την εσωτερική φωνή του, να καλλιεργήσει τις
Αρετές που του προσφέρει, να δράσει με βάση το Ωφέλιμο και να βιώνει
ευδαιμονικά μιά όσο το δυνατόν σταθερή κατάσταση ψυχικής ισορροπίας, υγείας,
που τον οδηγεί σε συνεχή πνευματική ανάπτυξη, ψυχική καλλιέργεια κι όχι μιά
Ευτυχία, που καταλήγει έρμαιο των περιστάσεων.
Η Ευδαιμονία είναι
τρόπος ζωής, όχι σκοπός. Εάν σκοπεύουμε να γίνουμε ευτυχισμένοι κι αναμένουμε
πάντα αυτό το κάτι παραπάνω που θα μας οδηγήσει εκεί, θα ταξιδεύουμε μιά ζωή
και ποτέ δεν θα φτάσουμε εκεί που νομίζουμε πως θέλουμε, διότι κάθε Αιτία που
περιμένουμε να μας ευτυχίσει, θ' αποβαίνει μικρή και σύντομη και θα παραμένουμε
μ' ένα συνεχές Συναίσθημα ανικανοποίητου, διότι δεν κοιτάξαμε μέσα μας αλλά
γύρω μας. Δεν θα γίνουμε ευτυχισμένοι μόνο εάν έχουμε μιά επιτυχημένη καριέρα ή
εάν έχουμε πολλά χρήματα ή διότι τα γονίδιά μας μας διαμορφώνουν είτε διότι
αποφασίσαμε να μην βάλουμε πολλά βάσανα στο κεφάλι μας και να ζούμε πιο λιτά.
Δεν υπάρχει μη Συνειδητή Δράση ή κατάσταση που θα μας οδηγήσει να
ευδαιμονήσουμε, παρά μόνο να ευτυχίσουμε προσωρινά και ν' αναζητάμε στη
συνέχεια νέο σκοπό ή να κυνηγάμε τη χαμένη μας "τύχη", για ν'
αγγίξουμε γιά λίγο πάλι την γεύση της Ευτυχίας.
Τα χρήματα ενώ είναι
ένα μέσο που δημιουργήθηκε έχοντας χρήσιμο λόγο, έγινε Αυτοσκοπός και μας
κατέκτησε μετατρέποντας εμάς ως χρήσιμους, αλλά κι αναλώσιμους, γιά τη
διακίνησή του. Ενώ ο ρόλος του χρήματος ήταν να υποβοηθά, τελικώς μας άρχει κι
αποφασίζει γιά την Ευτυχία μας, αν και δεν σχετίζεται μ' εκείνη. Η ψευδαίσθηση
της οικονομικά πλούσιας ευτυχίας έχει ως αποτέλεσμα να μας κλείνει τα μάτια
μπρος σε όλα αυτά που αληθινά θα μας ευδαιμονούσαν και να κυνηγάμε ένα τίποτα
στο πουθενά.
Με τα χρήματα δεν
μπορούμε να ευδαιμονήσουμε. Μπορούμε να τα χρησιμοποιούμε όπως πραγματικά
είναι: ως το μέσον γιά να δραστηριοποιηθούμε σε δημιουργικές καταστάσεις, να
προσφέρουμε, τότε θ' ανακαλύψουμε πως το αποτέλεσμα είναι που μας ευτυχεί κι
όχι το χρήμα ως έχει. Όταν αποδεχτούμε πως όσο λιγότερο χρήμα ξοδεύουμε γιά,
π.χ. διασκέδαση κι όσο κάνουμε μικρές και συχνές αποδράσεις από το καθημερινό
μας Πρόγραμμα, τόσο πιό σταθερή κι αυξανόμενη είναι η εσωτερική μας Ευφορία,
αποδεικνύει και το γιατί οι Άνθρωποι που με τα χρήματά τους μπορούν ν'
αγοράσουν τα πάντα, δεν μπορούν ν' αγοράσουν την Ευδαιμονία τους: τον
"Δαίμονα" μέσα τους τον έχουν αποσιωπήσει κι υπακούν σε χαρτιά και
στην δύναμη αυτών, ελεγχόμενοι από άλλους γι' άλλους.
Είναι σημαντικό αλλά
δύσκολο, ειδικά στην Εποχή μας, να κατανοήσουμε πως το καινούριο πανάκριβο
αυτοκίνητο που πήραμε δεν θα μπορέσει να μας προσφέρει τίποτα παραπάνω από έναν
έντονο ενθουσιασμό γιά λίγες ημέρες. Η Ύλη υπάρχει γιά να μας προσφέρει, να μας
διευκολύνει, να μας υποβοηθά. Όσο της επιτρέπουμε να μας κατακτά και να μας
ελέγχει, τόσο ο ενθουσιασμός ελαττώνεται, το εσωτερικό κενό θα παραμένει ακάλυπτο
και σαν λαίμαργα ζώα θα ζητάμε όλο και περισσότερο την Ύλη, χωρίς θετικό
αποτέλεσμα. Εάν διψάς, όσα υγρά κι αν καταναλώνεις, εάν δεν πιείς νερό, δεν θα
ενυδατωθείς και δεν θα ξεδιψάσεις πραγματικά. Χωρίς νερό αφυδατώνεσαι,
πεθαίνεις. Όσα λεφτά κι εάν ξοδέψεις, εάν τα ξοδεύεις γι' ανούσια πράγματα,
ουδέποτε θα "ξεδιψάσεις" . Η Υλική Κατανάλωση χωρίς συνείδηση, οδηγεί
στο ακριβώς αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα: στην Κακοδαιμονία, στη
Δυστυχία σε βάθος.
Δεν είναι τόσο δύσκολο
να γίνουμε Ευδαίμονες, όσο φανταζόμαστε κι από τα λόγια στην πράξη δεν είναι η
δυσκολία που αυξάνεται, αλλά ο φόβος της αλλαγής και της διατάραξης της
εγωιστικής μας ύπαρξης, που ξεχνάμε ποιά είναι και πού ανήκει. Οι σκέψεις μα,
μας καθορίζουν και ξεχνάμε πως τις σκέψεις μας τις ορίζουμε εμείς, κι η
Ευδαιμονία είναι επιλογή.
Ξεχάσαμε να εκτιμάμε,
όπως τονίζει κι ο Επίκουρος, ξεχνάμε πως πολλά από αυτά που έχουμε στην ζωή
μας, ήταν Άνθρωποι, πράγματα και καταστάσεις που θέλαμε να έχουμε. Ξεχνάμε
λοιπόν να εκτιμήσουμε, αναζητάμε συνεχώς πιό πολλά και με το Συναίσθημα του
Ανικανοποίητου, που βαφτίσαμε άμεσα Αδικία, χωρίς συνειδητά να το σκεφτούμε,
καταστρέφουμε κι ό,τι έχουμε, καθώς χάνοντας το Μέτρο χανόμαστε κι εμείς.
Εκφράζουμε θυμό, ζήλια κι όλα αυτά τ' αρνητικά στοιχεία που ξεχάσαμε πως θα
γυρίσουν σ' εμάς, διότι τα εκφράζουμε συνεχώς κι ό,τι εκφράζουμε ενισχύεται.
Οι υψηλές προσδοκίες,
όπως κι οι εφήμερες, λειτουργούν αντίθετα από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα: την
κατάκτηση ενός Ευδαιμονικού Βίου, διότι η Ευδαιμονία βρίσκεται στο Μέτρο. Κάθε
ακρότητα ή η κάθε εστίαση πέραν της ουσίας, μας απομακρύνει από την Φύση μας,
μας απομακρύνει από τη δυνατότητα της Ψυχικής Ισορροπίας μας.
Η Ευτυχία κι η
Ευδαιμονία βρίσκονται στη ροή της ζωής κι έχουν ανάγκη τη συχνότητα κι όχι τη
ένταση. Καιρός να ευδαιμονήσουμε κι όχι να ετοιμαζόμαστε γιά κάτι που δεν θα
έρθει ποτέ, εάν δεν το ξυπνήσουμε από μέσα μας. Οφείλουμε να κατανοήσουμε το
νόημα της ζωής: να καλλιεργήσουμε ξανά εκείνα που θα μας αναδείξουν το νόημά
της και θα μας αποκαλύψουν τον Προσωπικό μας Σκοπό και Στόχο, με συνειδητή
καθημερινή Δράση και Συμπεριφορά, βασισμένες στις Αρετές μας και στα δυνατά και
θετικά στοιχεία της Προσωπικότητάς μας, έτσι ώστε η Συνειδητή Δράση θα γίνει
συνήθεια κι η συνήθεια τρόπος ζωής. Μαθαίνοντας και πράττοντας αρνητικά, είναι
καιρός να ξεμάθουμε, να θυμηθούμε τις Αξίες μας, τις Αρχές μας και την ηθική
μας βάση, που κάπου εγκαταλείψαμε και τώρα, ενώ αιωρούμαστε, αναρωτιόμαστε
γιατί δεν ευτυχούμε.
Να παύσουμε να
κατηγορούμε τους άλλους γιά τη διαμόρφωση της δικής μας ζωής. Να σκεπτόμαστε
πόση Αγάπη βάζουμε μέσα στην ημέρα μας, σε πόσους δείχνουμε τον όμορφο εαυτό
μας και πόσο εκδηλώνουμε θυμό, εγωισμό, ζήλια κ.τ.λ., μη συνειδητοποιώντας πως
πρωτίστως φθείρουμε τον εαυτό μας. Πόσες φορές δεχτήκαμε τις δυσκολίες ως
προκλήσεις ή μαθήματα; κατά πόσο βιώνουμε την καθημερινότητά μας, όχι μόνο να
επιβιώνουμε και με ποιόν τρόπο διαμορφώνουμε, ως ανάμνηση, την κάθε Εμπειρία
μας; Πόσο πιστεύουμε στον εαυτό μας και πόσο αφηνόμαστε έρμαιοι στα Πιστεύω των
άλλων; Πόσο χρησιμοποιούμε τη Λογική μας και πόσες φορές την παραμερίσαμε,
διότι η Συνήθεια ή το Συμφέρον υπερίσχυσε; Πόσες φορές τελευταία ελπίσαμε και
πόσες φοβηθήκαμε, απογοητευτήκαμε και παραιτηθήκαμε; Πόσες φορές μάθαμε από τα
λάθη μας και σε συνεργασία με τον εαυτό μας επιδιώξαμε την αυτοβελτίωση; Πόσες
φορές αναρωτηθήκαμε γιά όλα τα Δεδομένα που μας παρουσίασαν, εξερευνήσαμε και
καλλιεργήσαμε τον εαυτό μας; Πόσες φορές αδρανοποιήσαμε την κρίση μας γιά να
μην διαφέρουμε; Πόσο ειλικρινά εκτιμάμε όλα όσα έχουμε και πώς συμπεριφερόμαστε;
Ποιά είναι τα Όνειρά μας κι οι Προσδοκίες μας; Είναι όντως αυτά που θα μας
προσφέρουν την Ευτυχία και την Ευδαιμονία ή είναι πρόσκαιρα, ανούσια και κενά;
Πόσο λειτουργούμε σαν να έχουμε μόνο Δικαιώματα και τι βαρύτητα δίνουμε στις
Υποχρεώσεις μας; Τί ενέργεια έχουμε επιτρέψει στις σκέψεις μας να παράγουν,
θετική ή αρνητική; Πόσο αισιόδοξοι είμαστε και πόση Αυτοεκτίμηση μας
χαρακτηρίζει; Πόσο κατανοούμε πως ό,τι εκφράζουμε θα ενισχύεται; Πόσο υπάρχει
το Μέτρο κι η Ουσία στην ζωή μας και κατά πόσο διαταράσσεται; Πόσο επιδιώκουμε
την αληθινή, που πηγάζει από εσωτερικά αρχικώς κι όχι την ψεύτικη Ευτυχία:
εξωτερική, εφήμερη, κυρίως συνδυασμένη με την Ύλη; Κατά πόσο αναρωτηθήκαμε εάν
έχουμε ό,τι αληθινά χρειαζόμαστε κι αν ό,τι έχουμε ή επιθυμούμε είναι αυτά που
χρειαζόμαστε; Κατά πόσο ελεγχόμαστε από όλα όσα μας διαχωρίζουν και κατά πόσο
έχουμε τον έλεγχο του εαυτού μας; Πόσο επεξεργαζόμαστε τα Συναισθήματά μας και
δρούμε με Λογική και πόσο εγκαταλείπουμε τα ηνία κι αντιδρούμε χωρίς όφελος;
Πόσο κατανοούμε ότι ο Ποιοτικός Πλούτος δεν έχει σχέση με τον Οικονομικό
Πλούτο; Πόσο πραγματικά Ευδαίμονες θεωρούμε πως μπορούμε να γίνουμε εάν δεν
είμαστε Ενάρετοι; Η Αρετή είναι Γνώση κι Ευδαιμονία. Η Ευτυχία κι η Ευδαιμονία
δεν είναι μόνο ένας Στόχος, είναι τρόπος ζωής. Αυτή η εσωτερική ανέλιξη που μας
θυμίζει την ξεχασμένη μας Φύση, δεν εξαρτάται από τίποτα το εξωτερικό. Να
παρατηρήσουμε τον εαυτό μας και να δούμε αληθινά, διότι όσο δεν θα είμαστε ο
αληθινός εαυτός μας, δεν θα είμαστε Ευδαίμονες κι είμαστε ξεχωριστοί, διότι
όλοι είμαστε ξεχωριστοί κι όλοι ένα.
Ουδείς πλησίασε την
Ευδαιμονία χωρίς να τα βάλλει με τον ίδιο του τον εαυτό κι έπειτα ακούγοντάς
τον, να τον κατανοήσει, να τον υποβοηθήσει και να τον εκφράσει. Ευδαίμων δεν
μπορεί να είναι εκείνος που αδυνατεί να διαχειριστεί τις αποτυχίες και τις
επιτυχίες του, είναι εκείνος που μπορεί να βρει την Ισορροπία και να χαμογελά
γαλήνια. Επειδή τα δεν θέλω ή φοβάμαι πολλές φορές μασκαρεύονται ως δεν μπορώ»,
ας αναλογιστούμε τι πολλά που μπορούμε εν τέλει να κάνουμε εάν θέλουμε και αν
δεν φοβόμαστε.
Φίλους, Ελευθερία και
Σκέψη, προτείνει ο Επίκουρος, ως φυσικά κι αναγκαία γιά την Ευδαιμονία, ενώ ως
μη φυσικά και μη αναγκαία παρουσιάζει τη Φήμη και την Εξουσία. Ακόμη κυνηγούμε
Φήμη και Δόξα κλείνοντας ερμητικά τα μάτια μας μπρος στην Ευδαιμονία. Δεν
μπορούμε ν' αρέσουμε σε όλους, δεν μπορούμε ν' αλλάξουμε τους άλλους, δεν ευθύνονται
οι άλλοι γιά τη δική μας ζωή, τις δικές μας αποφάσεις κι επιλογές, αν πολλοίς,
αν και τις επηρεάζουν. Να πάψουμε ν' αυτοπροσδιοριζόμαστε από τους ρόλους της
ζωής μας, ας διαμορφώσουμε τη Φιλοσοφία της Ύπαρξής μας κι ας την κάνουμε
πράξη. Ακόμη κι εάν εκπαιδευόμασταν στην Τέχνη της Δυστυχίας, ποτέ δεν είναι
αργά γιά εκείνον που θα θελήσει να μάθει την Τέχνη της Ευδαιμονίας. Τα πάντα
ρεί, το αύριο φέρνει αλλαγές κι η στασιμότητα λαβώνεται κι όσο παραμένουμε
στάσιμοι, θα λαβωνόμαστε κι εμείς.
Η Ευδαιμονία περιγράφει
μία σταθερή κατάσταση σύνδεσης με την Ουσία μας, το Εγώ μας, η οποία εξαρτάται
καθαρά από εμάς. Όσο γνωρίζουμε τον εαυτό μας (γνώθι σαυτόν), όσο αγγίζουμε νέα
επίπεδα Συνείδησης, τόσο ο "Δαίμων" μέσα μας εδραιώνεται, τόσο
ευχαριστημένος είναι που τον θρέφουμε με Αλήθεια, που μένει μονίμως
"ευ", αντιμετωπίζοντας τα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα ως
συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα κι όχι ως υπεύθυνα γιά την Ευδαιμονία μας ή μη.
Όπως πρέσβευαν κι οι
Στωικοί: ο Φόβος που κυριεύει τον εαυτό μας είναι ο μόνος που μας εμποδίζει από
το να κατανοήσουμε ότι και το χειρότερο σενάριο, εάν μας συμβεί, τίποτα δεν
είναι χειρότερο από αυτό που ο Φόβος μας προκαλεί. Μόνο τις Κρίσεις και τις
Σκέψεις που κάνουμε μπορούμε να ελέγξουμε κι είναι το μόνο που χρειάζεται να
ελέγξουμε γιά να μπορέσουμε να γνωρίσουμε την Ευδαιμονία. Εάν θέλουμε να έχουμε
Ευδαιμονία, οφείλουμε ν' ακολουθήσουμε εκείνα που μας οδηγούν στον βαθύτερο
εαυτό μας, στην Ουσία μας.
Η Ευδαιμονία είναι
Ύψιστο Αγαθό, όπως τονίζει ο Αριστοτέλης, διότι είναι το μόνο Αγαθό που
επιλέγεται γιά χάρη του ίδιου κι όχι κάποιου άλλου Σκοπού. Θέλουμε να
ευδαιμονούμε, διότι θέλουμε να ευδαιμονούμε.
Ο Επίκτητος είπε: όρισε
στον εαυτό σου ένα χαρακτήρα κι έναν τρόπο ζωής που θα τον κρατάς είτε είσαι
μόνος σου είτε με άλλους. Ουδείς μπορεί να είναι Ελεύθερος, αν δεν είναι κύριος
του εαυτού του. Φρόντιζε να τιμωρείς τα ελαττώματα σου, γιά να μην τιμωρείσαι
από αυτά. Οι Άνθρωποι ταράζονται όχι από αυτά που συμβαίνουν, αλλά από την
άποψή τους γι' αυτά που συμβαίνουν.
Ο Επίκουρος είπε: είναι
αδύνατον να ζεις ευχάριστα χωρίς να ζεις σοφά, έντιμα και δίκαια κι είναι
αδύνατον να ζεις σοφά έντιμα και δίκαια χωρίς να ζεις ευχάριστα. Μιά φορά
υπάρχουμε, δεν υπάρχει τρόπος να υπάρξουμε δύο φορές και μάλλον δεν θα
υπάρξουμε ποτέ ξανά. Εσύ που δεν εξουσιάζεις το αύριο, αναβάλλεις τη χαρά, η
ζωή πάει χαμένη με τις αναβολές κι ο καθένας πεθαίνει απασχολημένος. Αν θέλεις
να κάνεις κάποιον Πλούσιο, μην του προσθέτεις χρήματα, να του αφαιρείς
Επιθυμίες.
Ο Αριστοτέλης είπε: η
Ευδαιμονία είναι μιά ευχάριστη ψυχική κατάσταση που προκύπτει από τη
δραστηριότητα της Ψυχής, εφόσον αυτή η δραστηριότητα είναι σύμφωνη με την
τέλεια Αρετή. Η Ευδαιμονία είναι το νόημα κι ο σκοπός της ζωής μας. Αρετή του
Ανθρώπου μπορεί να είναι η επαναλαμβανόμενη καλή συνήθεια με την οποία γίνεται
Αγαθός, Ενάρετος. Ουκ εν τω πολλώ το ευ, αλλ’ εν τω ευ το πολύ.